Зураг зурдаг хүн байлаа гэж бодъё. Тэр хүн зургаа төгс болсон гэж бодоод, сэтгэл ханамжтай байтал нэг өдөр хэн нэгэн хүн зурганд нь олон өө сэв байна гэж хэлжээ. Тэр хүн нарийн ширийнийг хэлэхээс өмнө, ингэж байгаа нь өөр лүү нь дайрч байгаа хэрэг гэж зураачид санагдана. Түүний сэтгэл гонсойж, “Чи намайг сайн зурдаггүй гээд байна уу? Чи надаас дор зурдаг шүү дээ, чиний бүтээл илүү олон асуудалтай! Тэрийг чинь бүр хэн ч харахыг хүсдэггүй!” гэж даруйхан няцаадаг. Тэр яагаад ийм зүйл хэлж чаддаг вэ? Тэр ямар байдалд байвал ийм зүйл хэлж чадах вэ? Яагаад ийм өчүүхэн зүйл түүнийг ингэж их уурлуулж, хилэгнүүлэн, хариугаа авах, түрэмгий сэтгэлгээтэй болгож чадав? Юу ингэхэд хүргэв? (Тэрээр зургаа төгс болсон гэж боддог бөгөөд өөр хэн нэгэн зурганд нь өө сэв байна гэж хэлэх нь түүнийг гомдоодог.) Чи түүний төгс дүр төрхийг сэвтүүлж болохгүйгээс болж байгаа юм. Тэр ямар нэгэн зүйлийг сайн гэж бодвол аливаа өө сэвийг нь хэлж өгч, ямар нэгэн эргэлзээ төрүүлэхгүй байсан чинь дээр. Чи: “Зураг чинь үнэхээр сайн юм. Шилдэг бүтээл гэж хэлж болохоор байна. Агуу мастеруудын ур чадвар ч чинийхээс дээр гэж би бодохгүй байна. Энэ бүтээлийг гаргаж тавивал энэ салбарт шуугиан тарьж, үеийн үед өндрөөр үнэлэгдэх эд хөрөнгө болох нь гарцаагүй!” гэж хэлэх ёстой. Тэгвэл тэр баярлана. Баяр хөөр, уур хилэн нэг хүнээс гардаг, тэгвэл тэр яагаад хоёр өөр илчлэлтэй байдаг вэ? Аль нь түүний завхарсан зан чанар вэ? (Хоёулаа.) Эдгээр завхарсан зан чанарын аль нь илүү ноцтой вэ? (Хоёр дахь нь.) Хоёр дахь нь түүний хоёр нүүртэй, мэдлэггүй, мунхаг занг илчилдэг. Хэн нэгэн чамайг муу зурдаг гэж хэлэхэд чи яагаад үзэн ядаж, түрэмгийлж, хариугаа авах сэтгэлгээтэй болтлоо тэгж их дургүйцдэг юм бэ? Хүн чамд хэдэн сайхан үг эвлүүлж хэлэх үед чи яагаад тэгж их баярладаг юм бэ? Яагаад ийм туйлын маадгар байдаг юм бэ? Ийм хүмүүс туйлын ичгүүргүй бус уу? Тэд ичихээ мэддэггүй, мунхаг бас хөөрхийлөлтэй. Энэ үгс тийм ч сайхан сонсогддоггүй хэдий ч энэ бол үнэн. Хүмүүсийн мэдлэггүй, мунхаг, муухай төрх хаанаас гардаг вэ? Хүмүүсийн завхарсан зан чанараас гардаг. Иймэрхүү зүйл тохиолдох үед хүн ийм хандлагатай байвал түүнээс илчлэгдэн гардаг зүйл нь хэвийн хүн чанартай хүнд байх учиртай эрүүл ухаан, мөс чанар биш, хэвийн хүн чанартай хүний амьдран харуулах учиртай зүйл ч биш. Тэгэхээр иймэрхүү асуудлыг яаж зохицуулах ёстой вэ? Зарим хүн: “Надад нэг арга бий. Хэн нэгэн намайг сайн гэж магтвал би чимээгүй байдаг, хэн нэгэн намайг муу гэвэл бас л чимээгүй байдаг. Би бүх зүйлд хүйтэн хөндий байдлаар ханддаг. Энэ нь зөв, буруу байхтай хамаагүй, завхарсан зан чанарын илчлэл ч бас биш. Энэ гайхалтай биш гэж үү?” гэдэг. Энэ үзэл бодол ямар байна? Энэ нь энэ хүмүүст завхарсан зан чанар байхгүй гэсэн үг үү? Хүн дүр эсгэхдээ хэр сайн байх нь хамаагүй, хэсэг хугацаанд дүр эсгэж чадлаа ч гэсэн насан туршдаа ингэх амаргүй. Чи дүр эсгэхдээ хэчнээн сайн, эсвэл хэчнээн сайн нуулаа ч гэсэн завхарсан зан чанараа далдалж, нууж чадахгүй. Чи зүрх сэтгэлдээ байгаа зүйлийнхээ талаар хүмүүсийг хуурч чадаж магадгүй ч Бурханыг хуурч чадахгүй, өөрийгөө ч хуурч чадахгүй. Эцэстээ илчлэгдэх эсэхээс үл хамааран хүний юу бодох, оюун санаанд нь ямар бодол төрөх нь хүчтэй ч бай, үгүй ч бай, илэрхий ч бай, үгүй ч бай, завхарсан зан чанарыг нь төлөөлдөг. Тэгэхээр энэхүү завхарсан зан чанар хэдийд ч, хаана ч аяндаа илчлэгдэн гардаг бус уу? Зарим хүн анхааралгүй байхдаа заримдаа үг алдаж, сэтгэлийн гүн дэх бодлоо ил болгоод, үүндээ харамсаж магадгүй гэж боддог. Тэд “Дараагийн удаа би юу ч хэлэхгүй; их ярьдаг хүн их алддаг. Би юу ч хэлэхгүй бол завхарсан зан чанар минь илчлэгдэхгүй, тийм биз дээ?” гэж боддог. Гэхдээ эцэст нь үйлдэх үедээ завхарсан зан чанараа дахин нэгэнтээ илчилж, санаа зорилгоо дахин нэг ил болгодог бөгөөд энэ нь хэдийд ч, хаана ч тохиолдож болно, үүнээс сэрэмжлэх боломжгүй. Тиймээс завхарсан зан чанараа шийдвэрлэхгүй бол тэрхүү завхарсан зан чанар байнга илчлэгдэх нь хэвийн зүйл. Үүнийг шийдвэрлэх цорын ганц арга зам бий, тэр нь үнэнийг үнэхээр ойлгож, завхарсан зан чанарынхаа мөн чанарыг нэвт шувт харах хүртлээ чи үнэнийг эрж хайж, бага зэрэг хичээл зүтгэл гаргах ёстой; тэгвэл чи Сатаныг болон махан биеэ үзэн ядаж чадна, ийм маягаар үнэнийг хэрэгжүүлэхэд амархан байх болно. Чи үнэнийг хэрэгжүүлж чаддаг болох үед чамаас илчлэгдэн гардаг зүйл завхарсан зан чанар биш, харин ч мөс чанар, эрүүл ухаан, хэвийн хүн чанарын илчлэл байх болно. Тиймээс үнэнийг эрж хайснаар л завхарсан зан чанарын асуудлыг шийдвэрлэж чадна; өөрийгөө хянаж, биеэ барьж, өөрийгөө сахилгажуулахад түшиглэх нь сайн арга барил биш бөгөөд завхарсан зан чанарыг шийдвэрлэж огт чадахгүй.

Тэгвэл завхарсан зан чанарыг яаж шийдвэрлэх вэ? Эхлээд энэхүү завхарсан зан чанарын эх үүсвэрийг таньж, задлан шинжилж, дараа нь үүнд таарах хэрэгжүүлэлтийн арга барилыг олох ёстой. Миний сая хэлсэн жишээг аваад үз. Энэ хүн өөрийнхөө зургийг төгс гэж боддог ч эцэст нь зураг ойлгодог хүн зургийг нь олон өө сэвтэй байна гэж хэлэхэд урвайж, өөрийгөө үнэлэх үнэлэмж нь шархалсан мэт санагддаг. Өөрийгөө үнэлэх үнэлэмж чинь шархлах үед, завхарсан зан чанар чинь илчлэгдэх үед юу хийж болох вэ? Бусад хүн өөр өөр санаа, үзэл бодол дэвшүүлэхэд хүлээн авч чадахгүй үедээ юу хийж болох вэ? Зарим хүн үүнд зөв хандаж чаддаггүй. Өөрт нь ямар нэгэн зүйл тохиолдох үед тэд эхлээд задлан шинжилдэг: “Тэр үүгээрээ юу хэлэх гэсэн юм бол? Тэр надад хандаж үүнийг хэлэв үү? Би өчигдөр түүн рүү муухай харсан болохоор өнөөдөр надаас хариугаа авахыг хүсэж байгаа юм болов уу? Хэрвээ тэр үүнийг надад хандаж хэлж байгаа бол би зүгээр өнгөрөөхгүй дээ: шүдийг шүдээр, нүдийг нүдээр. Тэр надад эелдэг хандахгүй бол би түүнд шударга хандахгүй. Би хариугаа авах ёстой!” Энэ нь юуны илчлэл вэ? Бас л завхарсан зан чанарын илчлэл. Хэрэг дээрээ, иймэрхүү завхарсан зан чанарын илчлэл нь хариугаа авах сонирхол, санаархлыг харуулдаг. Мөн чанартаа иймэрхүү үйлдэл нь ямар шинжтэй вэ? Энэ нь хорон муу биш гэж үү? Дотор нь хорон муу уг чанар агуулагдаж байдаг. Хүмүүс хорон муу уг чанаргүй байсан бол хариугаа авах байсан уу? Тэд энэ талаар бодохгүй байсан. Хариугаа авах талаар бодох үед л иймэрхүү үг тэднээс гардаг: “Чи намайг сайн зурдаггүй гэж байна уу? Чи надаас дор зурдаг, чиний бүтээл илүү олон асуудалтай! Бүр хэн ч бүтээлийг чинь харахыг хүсдэггүй!” Ийм үг нь ямар шинжтэй вэ? Энэ бол нэг төрлийн дайралт. Иймэрхүү үйлдлийг чи юу гэж бодож байна вэ? Дайрч давшилж, хариугаа авах нь эерэг үү, сөрөг үү? Тэдгээр нь сайшаасан үг үү, доромжилсон үг үү? Сөрөг, доромжилсон үг болох нь илэрхий байна. Дайрч давшилж, хариугаа авах нь хорон муу сатанлаг уг чанараас гардаг нэг төрлийн үйлдэл, илчлэл юм. Энэ нь мөн нэг төрлийн завхарсан зан чанар. Хүмүүс ингэж боддог: “Надад эелдэг хандахгүй бол би чамд буруу юм хийнэ шүү! Чи намайг хүндэлж хандахгүй байхад би яагаад чамайг хүндлэх ёстой гэж?” Энэ ямар төрлийн сэтгэлгээ вэ? Энэ нь хариугаа авах гэсэн бодол биш гэж үү? Жирийн хүний нүдээр бол энэ нь зөв зүйтэй үзэл бодол биш гэж үү? Энэ нь үндэслэлтэй биш гэж үү? “Над руу дайрахгүй л бол би дайрахгүй; над руу дайрвал би гарцаагүй хариу дайрна”, “Ачийг ачаар, бачийг бачаар”—шүтлэггүй хүмүүс үргэлж иймэрхүү зүйл хэлдэг; тэдний дунд эдгээр нь бүгд үнэн зөв үндэслэл бөгөөд хүний үзэлтэй бүрэн нийцдэг. Гэхдээ Бурханд итгэж, үнэнийг эрэлхийлдэг хүмүүс эдгээр үгийг яаж харах ёстой вэ? Эдгээр үзэл санаа зөв үү? (Үгүй.) Яагаад буруу гэж? Тэдгээрийг хэрхэн ялган таних ёстой вэ? Эдгээр зүйл хаанаас үүдэлтэй вэ? (Сатанаас.) Эдгээр нь Сатанаас үүсэн гардаг, үүнд эргэлзэх юмгүй. Тэр нь Сатаны ямар зан чанараас гардаг вэ? Сатаны хорлонтой уг чанараас гаралтай; тэдгээр нь хор агуулдаг бөгөөд Сатаны үнэн нүүр царайг бүх хорлонтой, муу муухай байдалтай нь агуулдаг. Тэдгээр нь ийм уг чанар-мөн чанарыг агуулж байдаг. Тийм уг чанар-мөн чанарыг агуулдаг харах өнцөг, бодол, илчлэл, үг яриа, үйлдэл ямар шинж чанартай вэ? Ямар ч эргэлзээгүйгээр энэ нь хүний завхарсан зан чанар—Сатаны зан чанар. Эдгээр сатанлаг зүйл Бурханы үгтэй нийцдэг үү? Үнэнтэй нийцдэг үү? Бурханы үгэнд үндэслэдэг үү? (Үгүй.) Бурханыг дагагчдын хийвэл зохих үйлдэл, эзэмшвэл зохих бодол, үзэл санаа мөн үү? Ийм бодол, үйлдэл үнэнтэй нийцдэг үү? (Үгүй.) Иймэрхүү зүйл үнэнтэй нийцдэггүйг харахад, тэдгээр нь хэвийн хүн чанарын мөс чанар, эрүүл ухаанд нийцдэг үү? (Үгүй.) Эдгээр зүйл үнэнтэй, хэвийн хүн чанартай нийцдэггүй болохыг одоо та нар сайн харж чадна. Өмнө нь та нар иймэрхүү үйлдэл, бодлыг зүй зохистой, зохимжтой, үндэслэлтэй гэж бодож байсан уу? (Тийм.) Эдгээр сатанлаг бодол болон онол хүмүүсийн зүрх сэтгэлд зонхилох байр суурь эзэлж, бодол, үзэл санаа, биеэ авч явах байдал, үйлдэл, түүнчлэн янз бүрийн байдлыг нь залж чиглүүлж байдаг; тэгвэл хүмүүс үнэнийг ойлгож чадах уу? Яавч чадахгүй. Эсрэгээрээ, хүмүүс зөв гэж боддог зүйлээ үнэн мэт хэрэгжүүлж, баримталдаг бус уу? Эдгээр зүйл үнэн юм бол тэдгээрийг баримталлаа гээд бодитой асуудлууд чинь яагаад шийдэгдэхгүй байгаа юм бэ? Тэдгээрийг баримталлаа гээд олон жил Бурханд итгэсэн хэр нь яагаад чамд жинхэнэ өөрчлөлт гарахгүй байгаа юм бэ? Чи яагаад Сатанаас үүдэлтэй эдгээр гүн ухааныг Бурханы үгийг ашиглан ялган таньж чадахгүй байгаа юм бэ? Чи эдгээр сатанлаг гүн ухааныг үнэн мэт баримталсаар байна уу? Чи үнэхээр ялган таних чадвартай юм бол асуудлын уг үндсийг олсон бус уу? Чиний баримталдаг зүйл үнэн хэзээ ч байгаагүй, харин сатанлаг төөрөгдөл, гүн ухаан байсан учраас тэнд асуудал байгаа юм. Та нар бүгдээрээ энэ замыг дагаж өөрсдийгөө шалгаж, шинжих хэрэгтэй; дотор чинь байгаа зүйлээс алийг нь та нар үндэслэлтэй, хар ухаан, амьдралын мэргэн ухаанд нийцдэг, гаргаж тавьж болно гэж боддогоо хар—энэ бол та нарын зүрх сэтгэлдээ хэдийнээ үнэн мэт хандаж ирсэн буруу бодол, үзэл санаа, үйлдэл, үндэс суурь чинь бөгөөд үүнийг та нар завхарсан зан чанар гэж боддоггүй. Иймэрхүү зүйлийг ухаж гаргасаар бай, дахиад зөндөө байгаа. Энэ бүх завхарсан, сөрөг зүйлийг бүгдийг нь ухаж гарган, ялган таньж, тэдгээрийг орхиж чаддаг болтлоо задлан шинжилбэл завхарсан зан чанар чинь амархан шийдвэрлэгдэж, та нар ариусгагдаж чадна.

Түрүүчийн жишээг дахиад авч үзье. Тэр зураач өөрийнх нь бүтээлийн талаарх бусдын сөрөг болон тааламжтай үнэлгээг сонсох үед ямар хариу үйлдэл нь зөв зүйтэй, хүн чанар, эрүүл ухаан агуулсан зан авир, илрэлтэй байх вэ? Зөв эсвэл буруу гэж боддог ч бай, хүмүүсийн доторх бодол бүгд Сатанаас гаралтай, тэдний завхарсан зан чанараас үүдэлтэй; тэр нь буруу, үнэн биш гэж Би дөнгөж сая хэлсэн. Чи хэчнээн зөв гэж бодлоо ч, бусад хүн чиний бодолтой санал нийлдэг гэж хэчнээн их бодлоо ч тэдгээр нь үнэнээс гардаггүй, үнэн-бодит байдлыг илчилж, амьдран харуулж байгаа хэрэг биш бөгөөд Бурханы хүсэлтэй нийцдэггүй. Тэгвэл энэ асуудалд үнэндээ хэрхэн ухаалаг байдал, хүн чанартайгаар хандах ёстой вэ? Юуны түрүүнд бусад хүний өөрийг чинь магтсан үгэнд бүү баярла; тэгэх нь нэг төрлийн байдал юм. Түүнчлэн, бусад хүн чиний талаар муу зүйл хэлэхэд бүү дургүйцэж, эгдүүц, хорон муу, хариугаа авдаг сэтгэлгээтэй байж бүр ч болохгүй. Тэд чамайг магтсан ч бай, үгүй ч бай, эсвэл чиний талаар муу зүйл хэлсэн ч бай, чи зүрх сэтгэлдээ зөв хандлагатай байх ёстой. Ямар хандлага вэ? Юун түрүүнд, чи тайван байж, дараа нь тэдэнд “Зураг зурах бол миний хувьд сонирхогчийн хобби төдий. Би ур чадварын түвшнээ мэднэ. Чиний юу хэлэхээс үл хамааран би чамд зөв хандаж чадна. Зураг ярихаа больё, надад сонирхолгүй байна. Би өөрөө хараахан ухаараагүй, мэдэхгүйгээр завхарсан зан чанар хаана илчилснийг надад хэлж өгч чадах эсэх чинь л сонирхолтой байна. Энэ асуудлыг нөхөрлөж, судалцгаая. Хоёулаа амь-оролтоо өсгөж, илүү гүнзгий орцгооё, тэгвэл маш сайхан шүү дээ! Гадна талын асуудлыг ярилцаад ямар хэрэг байна? Тэглээ гээд хүн үүргээ сайн гүйцэтгэхэд тус болж чадахгүй. Чи миний зургийг сайн, муу гэж хэлэх нь надад үнэндээ хамаагүй. Миний зургийг магтаж байгаа бол чамд далд сэдэл байж болох бус уу? Өөртөө зориулж ямар нэгэн юм хийхдээ чи намайг ашиглахыг хүсэж байгаа байж магадгүй бус уу? Асуудал зохицуулахдаа надаар туслуулмаар байгаа бол би чадах юмаараа үнэ төлбөргүй тусална, тусалж чадахгүй бол би чамд жаахан зөвлөгөө өгч чадна. Ийм маягаар надтай харилцах хэрэггүй. Ингэх нь хоёр нүүр гаргаж байгаа хэрэг бөгөөд миний жигшлийг төрүүлж, бөөлжис хүргэж байна! Миний зургийг муу гэж хэлж байгаа бол намайг чи урхидаж, урхиндаа оруулахаар оролдож байна уу? Намайг адгуу зан гаргаж, дараа нь чамаас хариугаа авч, чам руу дайрч давшлахыг чи хүсээд байна уу? Би тэгэхгүй, би тийм тэнэг биш. Би Сатаны заль мэхэнд автахгүй” гэж хэлэх ёстой. Ийм хандлагыг юу гэж бодож байна? (Сайн гэж бодож байна.) Ийм үйлдлийг юу гэж нэрлэдэг вэ? Үүнийг Сатанд хариу цохилт өгөх гэж нэрлэдэг. Үнэнийг эрэлхийлдэггүй зарим хүнд хийх юм байдаггүй, “Аан, чи өмнөх ажилдаа гялалзаж, үнэхээр атаархмаар байсан даа!”, “Аа! Ямар үзэсгэлэнтэй байгаагаа хараач! Чиний царай бол зол завшааны төгс жишээ шүү” гэсэн элдэв янзын хэрэггүй үг хэлдэг. Тэд хэн нь хүчирхэг, хэн нь царайлаг, эсвэл хэн өөрт нь хэрэг болж болохыг хараад дараа нь тэр хүнтэйгээ байнга ойрхон байж, түүнд тал засаж, магтаж, зусарддаг. Тэд хэлэхийн эцэсгүй санаа зорилго, дур хүслээ хангахын тулд төрөл бүрийн жигшүүртэй, ичгүүргүй арга барил ашигладаг. Ингэх нь жигшмээр биш гэж үү? (Жигшмээр.) Ийм хүнтэй таарвал яаж хандах ёстой вэ? Шүдийг шүдээр, нүдийг нүдээр гэх нь зөв үү? (Үгүй.) Чамд цаг байхгүй бол хариу цохилт болгож, түүнийг шившиглэх цөөн хэдэн хатуу үг л хэл. “Чи яагаад ийм уйтгартай юм бэ? Чамд хийх ажил байхгүй юм уу? Ийм зүйлийн талаар хов жив ярих ямар хэрэг байна вэ?” гэж хэлж болно. Хэрвээ чи түүний тал зассан үгийг хэтэрхий өнгөц, бөөлжис цутгамаар гэж боддог, сонсох дургүй, удаан ярих цаг завгүй бол ийм хэдэн өгүүлбэрээр хариулаад дуусга. Цаг байвал түүнтэй нөхөрлө. Нөхөрлөлийн тухайд гэвэл, үүнд завхарсан зан чанар, түргэн уур, төрөлх зан, дайралт, өс хонзон, үзэн ядалт, хүмүүсийн жигшдэг нэг ч юм байхгүй бөгөөд чамаас илчлэгдэн гардаг зүйл хэвийн хүн чанартай нийцдэг, мөс чанар, эрүүл ухаанд нийцдэг, үнэн-бодит байдалтай, бусдад тусалж чаддаг, бусдыг босгон байгуулдаг, ашиг тустай байх ёстой. Энэ бүхэн нь эерэг илчлэл юм. Тэгвэл зарим сөрөг илчлэл нь юу вэ? Тэдгээрийг нэгтгэн дүгнэхийг хичээ. (Хариугаа авах, дайрч давшлах, шүдийг шүдээр солих.) Хариугаа авах, дайрч давшлах, шүдийг шүдээр, нүдийг нүдээр болон “Ачийг ачаар, бачийг бачаар”, “Би шулуун шударга хүн байхыг хүсдэг; жигшүүртэй, хоёр нүүртэн байхыг хүсдэггүй” гэх мэт хүмүүсийн уламжлал ёсоор зөв гэж боддог байсан үзэл санаанууд. Хүмүүсийн зөв гэж боддог эдгээр зүйл үнэнтэй нийцдэг үү? (Үгүй.) Эдгээрийг судалбаас зохистой. Энгийн, тодорхой, олж харахад амархан зүйлсийг ялган танихад илүү хялбар байдаг. Хүмүүсийн дийлэнх нь харж чаддаггүй, олон хүний зөв, сайн гэж боддог зүйлсийн тухайд бол хүмүүс ялган таньдаггүй учраас тэдгээрийг үнэн мэт авч үзэж, баримтлахад амархан байдаг. Хүмүүс тэдгээрийг баримтлахдаа өөрсдийнх нь амьдран харуулдаг зүйл бол үнэн-бодит байдал, хэвийн хүн чанар гэж боддог; өөрсдөө хэчнээн төгс, ямар сайн, ямар шударга, хүндтэй, хэчнээн нээлттэй, илэн далангүй болохоо тэд боддог. Түргэн ууртай, төрөлхийн, махан биеийн, ёс зүйтэй, ёс суртахуунтай зүйлсийг үнэний бодит байдал мэт амьдран харуулж, үнэнийг орлуулах нь дийлэнх хүний амархан гаргадаг алдаа болохоор олон жил Бурханд итгэсэн хүмүүс ч үүнийг ялган таньж чаддаггүй; Бурханд итгэдэг бараг бүх хүн энэхүү үе шатыг туулах ёстой бөгөөд үнэнийг эрэлхийлдэг хүмүүс л энэхүү алдаатай үзэл санаанаас зайлсхийж чадна. Тиймээс хүмүүс адгуу зан, төрөлх зангаас гардаг эдгээр зүйлийг таньж, гүнээ судлах ёстой. Чи эдгээрийг нэвт харж, шийдвэрлэж чадвал ерөнхийдөө чамаас илчлэгдэн гардаг зарим зүйл үнэн-бодит байдалтай нийцдэг болно. Үнэнийг хэрэгжүүлэх нь хэвийн хүн чанараар хүрч болох зүйл; үнэнийг хэрэгжүүлэх нь хүн мөс чанар, эрүүл ухаантай гэдгийг батлах цорын ганц стандарт юм. Хэчнээн их үнэнийг хэрэгжүүлсэн ч бай, энэ нь бүгд эерэг; энэ бол завхарсан зан чанар яавч биш, түргэн ууртай зангаар үйлдэж байгаа хэрэг бүр ч биш. Хэн нэгэн өмнө нь чамайг гомдоож, чи түүнд адилхан хандвал энэ нь үнэн-зарчимд нийцэх үү? Тэр чамайг гомдоосон—тун их гомдоосон болохоор шударга, эсвэл бохир аргаар түүнээс хариугаа авч, шийтгэхийг оролдвол шүтлэггүй хүмүүсийнхээр энэ нь шударга, үндэслэлтэй, шүүмжлээд байх юм байхгүй; гэхдээ энэ ямар үйлдэл вэ? Энэ бол адгуу зан. Тэр чамайг гомдоосон бөгөөд энэхүү үйлдэл нь завхарсан сатанлаг уг чанарын илчлэл боловч чи түүнээс хариугаа авбал чиний үйлдэл түүнийхтэй адил болох бус уу? Хариугаа авч байгаагийн чинь цаад сэтгэлгээ, эхлэх цэг, эх үүсвэр түүнийхтэй адилхан, ялгаа байхгүй. Тиймээс чиний үйлдлийн шинж бол гарцаагүй түргэн ууртай, төрөлхийн, сатанлаг юм. Сатанлаг, түргэн ууртай байгаа юм чинь энэ үйлдлээ чи өөрчлөх ёстой биш гэж үү? Үйлдлийн чинь цаад эх үүсвэр, санаа зорилго, сэдэл өөрчлөгдөх ёстой юу? (Тийм.) Тэрийг яаж өөрчлөх вэ? Чамд тохиолдсон зүйл жижигхэн зүйл бол, чамайг тавгүй болгож байгаа ч гэсэн ашиг сонирхлыг чинь хөндөхгүй, чамайг их гомдоохгүй, үзэн ядахад хүргэхгүй, хариугаа авахын тулд амь насаа эрсдэлд оруулахад хүргэхээргүй бол чи түргэн ууртай зан гаргалгүй үзэн ядалтаа хойш тавьж чадна; харин ч эрүүл ухаан, хүн чанараа ашиглан энэ асуудлыг зүй ёсоор, тайван зохицуулж чадна. Чи энэ асуудлыг нөгөө хүндээ илэн далангүй, чин сэтгэлээсээ тайлбарлаж, үзэн ядалтаа шийдвэрлэж чадна. Гэхдээ энэ үзэн ядалт нь дэндүү гүнзгий бол, хариугаа авахыг хүсэж, маш ихээр үзэн ядах хэмжээнд хүрсэн бол чи тэвчээртэй байж чадах уу? Түргэн ууртай зан гаргахгүй, тайвнаар “Би ухаалаг байх ёстой. Би мөс чанар, эрүүл ухаанаар амьдарч, үнэн-зарчмаар амьдрах ёстой. Би мууд муугаар хариу барьж болохгүй, гэрчлэлдээ бат зогсож, Сатаныг шившиглэх ёстой” гэж хэлж чаддаг бол энэ нь өөр байдал биш гэж үү? (Мөн.) Өмнө нь та нар ямар байдалтай байсан бэ? Өөр хэн нэгэн чамаас ямар нэгэн юм хулгайлах юм уу чиний юмыг идвэл энэ нь асар их, гүнзгий үзэн ядахад хүргэхгүй учраас энэ асуудлаас болж тэдэн дээр очиж нүүрээ улайтал маргах шаардлагатай гэж чи бодохгүй—тэгэх нь өөрийгөө доош хийсэн хэрэг болно, тэгэх нь зохисгүй. Ийм нөхцөл байдалд чи асуудлыг ухаалгаар зохицуулж чадна. Асуудлыг ухаалгаар зохицуулж чаддаг байх нь үнэнийг хэрэгжүүлэхтэй дүйцэх үү? Энэ асуудал дээр үнэн-бодит байдалтай байхтай эн тэнцэх үү? Огтхон ч үгүй. Ухаалаг байдал болон үнэнийг хэрэгжүүлэх нь хоёр тусдаа зүйл юм. Чамайг тун их уурлуулсан зүйлтэй тулгарсан ч адгуу зан гаргаж, завхрал илчлэлгүйгээр ухаалгаар, тайвнаар зохицуулж чаддаг байхын тулд үнэн-зарчмыг ойлгож, мэргэн ухаанд найдан үүнийг зохицуулах шаардлагатай. Ийм нөхцөл байдалд Бурханд залбирч, үнэнийг эрж хайхгүй бол чамаас түргэн ууртай зан амархан гарна, тэр ч байтугай хүчирхийлэл гарна. Хэрвээ чи үнэнийг эрж хайдаггүй, хүний арга барил л хэрэглэж, өөрийн дур сонирхлоор асуудлыг зохицуулдаг бол бага зэрэг хоосон сургаал номлож, сууж, зүрх сэтгэлээ илчлээд үүнийг шийдвэрлэж чадахгүй. Энэ тийм энгийн зүйл биш.

Яг одоо бидний нөхөрлөж байгаа зүйл нь бүхэлдээ хүмүүсийн завхарсан зан чанар, завхарсан уг чанарын асуудлыг хөнддөг. Зарим хүн энгийн, шулуун шударга зантай төрсөн байдаг. Бусад хүн ашиг сонирхлыг нь хохироож, тэдэнд таагүй зүйл хэлэх үед тэд инээдэм болгож, зүгээр өнгөрөөдөг. Зарим хүн шалихгүй зантай бөгөөд зүгээр өнгөрөөж чаддаггүй, бүх насаараа өш хонзон өвөрлөдөг. Энэ хоёр төрлийн хүнээс аль нь завхарсан зан чанартай вэ? Үнэндээ тэд хоёулаа ийм зан чанартай, ердөө л төрөлх зан авир нь өөр юм. Зан авир хүний завхарсан зан чанарт нөлөөлж чадахгүй, зан авир бас тэдний завхарсан зан чанар хэр гүнзгий болохыг тодорхойлдоггүй. Хүмүүсийн хүмүүжил, боловсрол, гэр бүлийн нөхцөл байдал завхарсан зан чанар нь хэр гүнзгийг тодорхойлдоггүй. Тэгэхээр завхарсан зан чанар хүмүүсийн сурч мэдсэн зүйлтэй холбоотой юу? Зарим хүн: “Би уран зохиол судалж, олон ном уншсан, би сайхан зүйлийг таашаадаг, соёлтой учраас бусдаас илүү сайн биеэ барьж чадна, хүмүүсийн талаарх миний ойлголт бусдаас илүү, миний оюун ухаан бусдынхаас өргөн хүрээтэй. Аливаа зүйлтэй тулгарах үед тэдгээрийг шийдвэрлэх арга зам надад байдаг учраас завхарсан зан чанар минь тийм ч гүнзгий биш байх” гэдэг. Зарим хүн: “Би хөгжим судалсан учраас онцгой авьяастан. Хөгжим хүмүүсийн сэтгэлийг өргөж, сэтгэлийг нь ариусгадаг. Нот болгон нь хүний сэтгэлд нөлөөлж, сэтгэлийг нь ариусгаж, өөрчилдөг. Өөр өөр хөгжим сонсох нь хүмүүсийн сэтгэлийг янз бүрээр өөрчилж, сэтгэл санааны байдал нь өөр өөр болдог. Сэтгэл санааны байдал минь сөрөг байх үед тэрийгээ засахаар би дуу хөгжим сонсдог болохоор хөгжим сонсох явцад завхарсан зан чанар минь аажмаар зөөлөрдөг. Миний хөгжмийн чадвар сайжрахын хэрээр завхарсан зан чанар минь бас аажмаар шийдвэрлэгддэг” гэдэг. Дуулдаг зарим хүн: “Сайхан дуу хүмүүсийн сэтгэлд аз жаргал авчирч чадна. Дуулах тусам дуу хоолой минь улам сайхан болж, дуулах чадвар минь улам сайжирч, би улам мэргэжлийн болдог бөгөөд энэ нь тэгээд миний байдлыг дээрдүүлдэг. Байдал минь дээрдэх тусам завхарсан зан чанар минь улам багасгах бус уу” гэдэг. Ингэх ёстой гэж та нар бодож байна уу? (Үгүй.) Тэгэхээр олон хүний завхарсан зан чанарын талаарх мэдлэг, ойлголтод нь андуу ташаа үзэл санаа байдаг. Тэд багахан боловсрол олж авмагцаа завхарсан зан чанар нь багассан гэж боддог. Зарим ахмад хүмүүс бүр: “Бага байхдаа би их зовж зүдэрсэн бөгөөд амьдрал их энгийн байсан, би үрэхэд биш хуримтлуулахад анхаардаг байсан. Ямар ч ажил хийсэн би цэв цэвэрхэн, үг яриа минь сайхан, би илэн далангүй ярьдаг, цайлган хүн байсан. Тиймээс надад завхарсан зан чанар тийм ч олон байхгүй. Зарим залуу хүнд нийгмийн орчин нь нөлөөлдөг. Тэд мансууруулах бодис хэрэглэж, ёрын муу чиг хандлагыг дагадаг. Нийгмийн уур амьсгал тэдэнд ноцтой нөлөөлж, тэд завхралд гүнээ ордог!” гэж боддог. Завхарсан зан чанарын талаарх энэхүү эндүү ташаа ойлголт, мэдлэг нь хүмүүсийг өөрсдийн завхарсан мөн чанар, сатанлаг уг чанартай холбоотой янз бүрийн сэтгэгдэл, өрөөсгөл хандлагатай болоход хүргэдэг. Ийм сэтгэгдэл, өрөөсгөл хандлага нь ихэнх хүнд хэдийгээр өөрсдөө завхарсан зан чанартай, биеэ тоосон, өөрийгөө зөвтгөдөг, тэрслүү ч гэсэн дийлэнх зан авир нь сайн гэж санагдахад хүргэдэг. Ялангуяа хүмүүс дүрэм журмыг баримталж чаддаг, хэвийн тогтмол сүнслэг амьдралтай, сүнслэг сургаал хэлж чаддаг бол Бурханд итгэх замд амжилт гаргасан, завхарсан зан чанар нь бараг шийдвэрлэгдсэн гэдэгтээ бүр ч итгэлтэй байдаг. Муугүй байдалтай, үүргээ гүйцэтгээд амжилт гаргасан, ямар нэгэн зүйл амжилттай хийж чадсан бол өөрийгөө хэдийн сүнслэг болсон, аль хэдийн төгс болгуулж, цэвэрлэгдсэн ариун хүмүүс, завхарсан зан чанар нь арилсан гэж боддог зарим хүн хүртэл бий. Хүмүүсийн иймэрхүү бодол нь завхарсан, сатанлаг зан чанараа үнэхээр мэддэггүй байдлаас үүдсэн янз бүрийн буруу ойлголт биш гэж үү? (Мөн.) Эдгээр буруу ойлголт нь хүмүүст завхарсан зан чанар, бэрхшээлээ шийдвэрлэхэд тулгардаг хамгийн том саад тотгор биш гэж үү? Энэ бол хамгийн том саад тотгор, хүмүүст харьцалт хийхэд хамгийн хэцүү болгодог зүйл юм.

Өнөөдрийн бидний нөхөрлөсөн зүйлийг та нар ойлгож байна уу? Гол зүйлүүдийг нь ойлгож авсан уу? Хүмүүсийн завхарсан зан чанарыг шийдвэрлэхгүй бол тэд үнэн-бодит байдалд орж чадахгүй. Ямар завхарсан зан чанар өөрт нь байгаа, эсвэл сатанлаг уг чанар-мөн чанар нь юу болохыг мэддэггүй бол өөрсдийгөө завхарсан хүмүүс гэдгийг үнэхээр хүлээн зөвшөөрч чадах уу? (Чадахгүй.) Өөрсдийгөө сатанлаг, завхарсан хүн төрөлхтний нэг гэдгээ үнэхээр хүлээн зөвшөөрч чадахгүй бол хүмүүс үнэхээр гэмшиж чадах уу? (Чадахгүй.) Тэд үнэхээр гэмшиж чадахгүй бол өөрсдийгөө үргэлж муугүй, хүндтэй, өндөр дээд, байр суурьтай, нэр төртэй гэж бодож магадгүй бус уу? Тэд үргэлж ийм бодолтой, байдалтай байж магадгүй бус уу? (Тэгнэ.) Тэгэхээр яагаад ийм байдал харагддаг вэ? Энэ бүгд нэг өгүүлбэр дээр ирдэг: Хүмүүсийн завхарсан зан чанарыг шийдвэрлэхгүй бол зүрх сэтгэл нь үргэлж үймэрч, хэвийн байдалтай байхад хэцүү болдог. Өөрөөр хэлбэл чиний завхарсан зан чанарыг зарим талаар шийдвэрлэхгүй бол сөрөг байдлын нөлөөнөөс ангижрахад чамд маш хэцүү байх бөгөөд тэрхүү сөрөг байдлаас гарахад чамд маш хэцүү болж, энэ байдлаа чи зөв, зүйтэй, үнэнтэй нийцдэг гэж бодоход ч хүрч магадгүй. Чи үүнээс салахгүй, зууралдаж, аяндаа тэндээ гацдаг учраас тэндээс гарахад маш хэцүү байх болно. Тэгээд нэг л өдөр үнэнийг ойлгомогцоо ийм байдал чамайг Бурханыг буруу ойлгож, эсэргүүцэхэд хүргэж, Бурхантай зөрчилдөж, Бурханыг шүүхэд хүргэж, тэр ч бүү хэл Бурханы үг үнэн гэдэгт эргэлзэж, Бурханы ажилд эргэлзэж, Бурхан бүх зүйлийг ноёрхдог гэдэгт эргэлзэж, Бурхан бол бүх эерэг зүйлийн бодит байдал, эх үүсвэр гэдэгт эргэлзэхэд хүргэдэг болохыг ухаарна. Байдал чинь маш аюултай болохыг чи олж харна. Энэхүү сатанлаг гүн ухаан, үзэл санаа, онолын талаарх мэдлэг чамд үнэхээр байхгүй учраас ийм ноцтой үр дагавар гардаг. Энэ үед л чи Сатан ямар хар санаатай, хорон муу болохыг олж харж чадна. Сатан хүмүүсийг хуурч, завхруулан, Бурханыг эсэргүүцэж, Бурханаас урвах замаар явахад хүргэх зэгсэн чадвартай. Завхарсан зан чанарыг шийдвэрлэхгүй бол ноцтой үр дагавартай. Чи ийм мэдлэгтэй болж, үүнийг ухаарч чадвал энэ нь бүхэлдээ чи үнэнийг ойлгосны, Бурханы үг чамайг гэгээрүүлж, гэрэлтүүлсний үр дүн юм. Үнэнийг ойлгодоггүй хүмүүс Сатан хүмүүсийг яаж завхруулж, хуурч, Бурханыг эсэргүүцдэг болгож байгааг олж харж чаддаггүй. Энэ үр дагавар нь нэн аюултай. Хүмүүс Бурханы ажлыг туулж мэдрэх явцдаа хэрхэн өөрийгөө эргэцүүлж, сөрөг зүйлийг ялган таньж, сатанлаг гүн ухааныг ялган танихаа мэддэггүй бол Сатаны хууран мэхлэлт, завхруулалтаас яагаад ч ангижирч чадахгүй. Бурхан яагаад Өөрийнхөө үгийг илүү их унш гэж хүмүүсээс шаарддаг вэ? Ингэвэл хүмүүс үнэнийг ойлгож, өөрийгөө мэдэж авч, юунаас болж завхарсан байдалтай болдгийг тодорхой олж харж, өөрийнх нь үзэл санаа, үзэл бодол, ярьдаг, авирладаг, асуудлыг зохицуулдаг арга барил хаанаас гардгийг олж харна. Баримталдаг үзэл санаа чинь үнэнтэй нийцдэггүй, Бурханы хэлдэг бүх зүйлтэй зөрчилддөг, Бурханы хүсдэг зүйл биш гэдгийг чи мэддэг бол, Бурхан чамд шаардлага тавьж, Бурханы үг чам дээр ирэх үед байдал, сэтгэлгээ чинь Бурханыг дуулгавартай дагахыг, Бурханы зохицуулсан нөхцөл байдалд захирагдахыг ч зөвшөөрдөггүй, Бурханы дэргэд эрх чөлөөтэй, эрх дураараа амьдарч, Бурханыг сэтгэл хангалуун болгоход хүргэдэггүй бол чиний байгаа байдал буруу гэдгийг энэ бүгд баталдаг. Эерэг гэж боддог, өөртөө хамгийн хэрэгтэй гэж боддог зүйлээрээ чи амьдардаг боловч санаанд оромгүй нь, ямар нэгэн зүйл тохиолдох үед хамгийн зөв гэж бодсон зүйл чинь чамд эерэг нөлөө үзүүлэхгүй байх нь олонтоо. Эсрэгээрээ, тэдгээр нь чамайг Бурханд эргэлзэхэд хүргэж, чамайг замгүй болгож, Бурханы талаар буруу ойлголттой болгож, Бурхантай зөрчилдөхөд хүргэдэг—ийм цаг үе байсан уу? (Байсан.) Мэдээж чи буруу гэж боддог зүйлтэйгээ яавч зууралдахгүй, зөвхөн зөв гэж боддог зүйлтэйгээ л салахгүй, зууралдсаар, үргэлж ийм байдалтай амьдардаг. Нэг л өдөр үнэнийг ойлгох үедээ, тэр үед л баримталдаг зүйл чинь эерэг биш, тун андуу ташаа, хүмүүсийн сайн гэж боддог боловч үнэн биш зүйл гэдгийг ухаардаг. Баримталдаг зүйл чинь буруу гэдгийг та нар хэдийд нь ухаарч, мэддэг вэ? Буруу гэдгийг нь та нар ихэнхдээ мэддэг ч эргэцүүлдэггүй, зүрх сэтгэлдээ эсэргүүцэж, үнэнийг хүлээж авч, эдгээр зүйлтэй зүй ёсоор нүүр тулж чаддаггүй, өөрийгөө өмгөөлж учирладаг бол—иймэрхүү буруу ташаа байдлаа эрс өөрчлөхгүй бол маш аюултай. Ийм зүйлийг үргэлж баримталдаг бол муугаа үзэхэд маш амархан, бүдэрч, бүтэлгүйтэхэд амархан, түүнчлэн үнэн-бодит байдалд орохгүй. Хүмүүс үргэлж өөрийгөө өмөөрч маргадаг бол энэ нь тэрслүү байдал, энэ нь тэдэнд эрүүл ухаан байхгүй гэсэн үг. Тэд чанга хэлдэггүй ч гэсэн, зүрх сэтгэлдээ үүнийгээ өвөрлөдөг бол суурь асуудал нь шийдвэрлэгдээгүй л байна. Тэгэхээр ямар үед чи Бурханыг эсэргүүцэхгүй байж чаддаг вэ? Чи байдлаа өөрчилж, энэ тал дээрх асуудлынхаа уг үндсийг шийдвэрлэх ёстой, баримталдаг үзэл санаа чинь яг хаанаа алдаатайг сайн мэддэг болох ёстой, үүнийг тандан судалж, шийдвэрлэхээр үнэнийг эрж хайх ёстой. Тэгсэн цагт л чи зөв байдалтай амьдарч чадна. Зөв байдалтай амьдрах үедээ чи Бурханы талаар буруу ойлголттой байхаа больж, Бурханыг эсэргүүцэхээ больж, чамд үзэл төрөхөө бүр ч болино. Энэ үед энэ талаарх тэрслүү байдал чинь шийдвэрлэгдэнэ. Үүнийг шийдвэрлэж, хэрхэн Бурханы хүсэлд нийцүүлж үйлдэхээ мэддэг болох үед, тэр үеийн үйлдэл чинь Бурханд нийцтэй болох бус уу? Энэ асуудал дээр чи Бурхантай нийцтэй байдаг бол хийж байгаа бүх зүйл чинь Бурханы хүсэлд нийцдэг болох бус уу? Бурханы хүсэлд нийцдэг үйлдэл, хэрэгжүүлэлт үнэнтэй нийцдэг бус уу? Энэ асуудал дээр хатуу зогсох үедээ чи зөв байдалтай амьдарч байна. Зөв байдалтай амьдрах үед чамаас илчлэгдэн гардаг, чиний амьдран харуулдаг зүйл завхарсан зан чанар байхаа больж, чи хэвийн хүн чанарыг амьдран харуулж чаддаг болж, үнэнийг хэрэгжүүлэхэд чамд амархан болж, чи үнэхээр дуулгавартай байна. Яг одоо та нарын дийлэнхийн чинь туршлага энэ хэмжээнд хараахан хүрээгүй учраас Бурханы үгийг сайн ойлгохгүй, тэр талаар ойлголт чинь бүрхэг байж болно. Чи үүнийг онолын хувьд хүлээж авч чаддаг бөгөөд үүнийг ойлгож байгаа ч бас ойлгохгүй байгаа юм шиг санагддаг. Чиний ойлгодог хэсэг нь хоосон сургаал, ойлгодоггүй хэсэг нь байдал, бодит байдлын тухай хэсэг нь юм. Та нарын туршлага гүнзгийрэх тусам эдгээр үгийг ойлгодог болж, хэрхэн хэрэгжүүлэхээ мэддэг болно. Яг одоо туршлага чинь хэр гүнзгий байхаас үл хамааран, чамд тохиолддог элдэв янзын зүйл дээр тулгардаг бэрхшээл яавч цөөхөн биш, тэгэхээр тэдгээр бэрхшээлийг чи яаж шийдвэрлэж болох вэ? Тандаж судлах ёстой завхарсан байдлын талаар чи эхлээд эргэцүүлэх ёстой: Ямар өөр өөр талууд байдаг вэ? Хэн үүнийг тайлбарлаж үзмээр байна вэ? (Санаа, үзэл санаа, нөхцөл байдал, зан төлөв, үзэл бодол гэсэн ийм таван тал үүнд багтдаг.) Хоосон сургаалыг ойлгомогцоо аливаа зүйл тохиолдоход хэрхэн хэрэгжүүлж, туулах ёстой вэ? (Ямар нэгэн зүйл тохиолдох үед биднээс илрэн гардаг хандлага, санаа ямар зан чанар, уг чанарт хамаардгийг шинжилж, ийм сэтгэлгээ, санаа, үзэл санааг мэддэг болж, дараа нь эндээсээ тэдгээрийг шийдвэрлэж эхлэх хэрэгтэй.) Зөв. Өөрийнхөө жинхэнэ байдал, хандлага, санаа, үзэл санааг нэгд нэгэнгүй мэддэг бол энэ асуудлын тал нь бараг шийдэгдэж, тэгээд үнэнийг эрж хайж, хэрэгжүүлснээр бэрхшээл арилна.