Сайн зан авирын дундаас бид боловсрол сайтай, мэдрэмжтэй байх, эелдэг зөөлөн, хүмүүжилтэй байх, сайхан ааштай байх, ахмадыг хүндэлж, залуусыг халамжлах, эвсэг найрсаг байх, ойр дотно байдалтай байх талаар жишээ татсан. Одоо хэдүүлээ ахмадыг хүндэлж, залуусыг халамжлах гэдгийг жишээ болгон авч үзээд, энэ талаар дэлгэрэнгүй нөхөрлөе. Ахмадыг хүндэлж, залуусыг халамжлах нь хүний амьдралын маш хэвийн явдал юм. Ийм зүйл зарим амьтны бүлгийн дунд ч байдаг тул мэдээж мөс чанартай, эрүүл ухаантай хүмүүсийн дунд бүр ч их харагдах ёстой. Хүмүүс энэ зан авирыг өнгөцхөн хөндөхийн оронд бусад төрлийн амьтдаас илүү сайн, илүү тодорхой, илүү бодитой байдлаар баримтлах ёстой. Хүмүүс ахмадыг хүндэлж, залуусыг халамжлах энэ сайн зан авирыг даган мөрдөхдөө бусад төрлийн амьтдаас илүү дээр байх ёстой, учир нь бусад амьтдад байдаггүй мөс чанар, эрүүл ухаан хүмүүст байдаг. Хүмүүс энэ сайн зан авирыг баримтлахдаа өөрсдийнх нь хүн чанар бусад амьтдын мөн чанараас илүү дээр, ялгаатай гэдгийг харуулж чаддаг байх ёстой. Гэхдээ хүмүүс үнэхээр ингэдэг үү? (Үгүй.) Боловсролтой, мэдлэгтэй хүмүүс үүнийг хийдэг үү? (Тэд ч бас тэгдэггүй.) Жирийн ардуудыг хойш тавиад, дээд давхаргынхны хэрэг явдал, язгууртнуудын хэрэг явдлын талаар ярилцъя. Одоогийн байдлаар хэд хэдэн улс оронд ордны талаарх жүжиг ший гарч, хааны гэр бүлийн хөл үймээнтэй түүх дэлгэгдэж байна. Ордны гишүүд, энгийн ардуудын аль аль нь ахмадуудын зэрэг зиндаанд асар их ач холбогдол өгдгөөрөө адилхан. Хааны гэр бүлийн хүмүүс ахмадыг хүндэлж, залуусыг халамжлах сайн зан авирын талаар энгийн иргэдээс илүү гүнзгий, илүү тодорхой боловсролтой байдаг бөгөөд хааны гэр бүлийн залуу үеийнхэн ахмадуудаа хүндэлж, тахимдуу хандахдаа энгийн иргэдээс илүү дээр—асар их ёс зүйтэй байдаг. Ахмадыг хүндэлж, залуусыг халамжлах тухайд бол язгууртны гэр бүлийн хүмүүс сайн зан авирын энэ талд тун өндөр шаардлага тавьдаг бөгөөд тэрийгээ чандлан дагах ёстой байдаг. Гаднаа тэд яг л энгийн иргэдийн адилаар ахмадыг хүндэлж, залуусыг халамжлах уламжлалт соёлын шаардлагыг сахин мөрдөж байгаа мэт харагддаг ч хэчнээн сайн, зүй ёсоор хийж байсан ч, хэчнээн дажгүй, өө сэвгүй харагдаж байсан ч өө сэвгүй энэ хуурамч зан авирын цаана элдэв янзын эрх мэдлийн шилжүүлэлт, янз бүрийн хүчнүүдийн дундах өрсөлдөөн нуугдаж байдаг. Эцэг хөвгүүд, ач хүүхдүүд, өвөг эцгүүд, зарц нар эзэд, сайдууд болон хаадын хооронд—гаднаа бүгд ахмадыг хүндэлж, залуусыг халамжлах зан авирын хамгийн үндсэн шалгуурыг баримталж байгаа мэт харагддаг. Гэхдээ хааны эрх мэдэл болон янз бүрийн бусад хүчин бүгд холилддог учраас гадна талын энэ зан авир ямар ч нэмэргүй байдаг. Энэ нь хааны эрх мэдлийг шилжүүлэх болон янз бүрийн хүчний өрсөлдөөнөөс эцэстээ үүдэн гардаг зүйлд нөлөөлж огт чадахгүй. Мэдээж ийм сайн зан авир нь сэнтийд шунадаг, эрх мэдэл атгах санаархалтай хэнийг ч үндсэндээ хязгаарлаж чадахгүй. Энгийн иргэд ахмадыг хүндэлж, залуусыг халамжлах дүрэм журмыг баримталдаг нь өвөг дээдсээс нь уламжлан ирсэн зүйл байлаа. Тэд ч бас энэ дүрэм журмын хязгаарлалт дунд амьдардаг. Хэдэн ашиг сонирхол огтлолцох нь хамаагүй, тэдгээр ашиг сонирхол харгалдахад ямар зөрчилдөөн үүдэн гарах нь хамаагүй, энгийн иргэд дараа нь хамт амьдарч чаддаг. Харин хааны гэр бүлд өөр байдаг, учир нь тэдний ашиг сонирхол, эрх мэдлийн маргаан илүү ач холбогдолтой. Тэд тэмцэлдсээр, эцсийн үр дүнд ялагч нь хаан болж, ялагдсан нь гэмт хэрэгтэн болж, нэг тал нь үхдэг, эсвэл нөгөө тал нь үхдэг. Ялагч ч бай, ялагдагч ч бай ялгаагүй бүгд ахмадыг хүндэлж, залуусыг халамжлах энэ дүрэм журмыг баримталдаг боловч тус бүрдээ өөр өөр эрх мэдэл атгаж, өөр өөр хүсэл, санаархалтай байдаг учраас, эсвэл тал тус бүрийн хүч чадал ялгаатай байдаг учраас зарим нь эцэстээ амьд үлддэг байхад зарим нь устгагддаг. Үүнийг юу тодорхойлдог вэ? Энэ нь ахмадыг хүндэлж, залуусыг халамжлах дүрэм журмаар тодорхойлогддог уу? (Үгүй.) Тэгвэл юу үүнийг тодорхойлдог вэ? (Хүний сатанлаг уг чанар.) Би энэ бүхнээр юу хэлж байна вэ? Эдгээр дүрэм журам, хүн төрөлхтний цоо шинэ, сайн зан авир гээч нь юуг ч тодорхойлж чадахгүй. Хүний алхдаг зам гадаад зан авирын хувьд боловсрол сайтай, мэдрэмжтэй, эвсэг найрсаг байх, эсвэл ахмадыг хүндэлж, залуусыг халамжилдаг эсэхээр нь өчүүхэн төдий ч шийдэгддэггүй, харин хүний уг чанараар тодорхойлогддог. Товчхондоо Бурханы гэр хүн төрөлхтний дунд бий болсон сайн зан авирын талаарх эдгээр үгийг дэмждэггүй. Хүний сайн гэж үздэг эдгээр зан авир нь нэг төрлийн сайн зан авир, илрэлээс цаашгүй; тэдгээр нь үнэнийг төлөөлдөггүй бөгөөд хэн нэгэн хүн ийм сайн зан авир, илрэлийг эзэмшлээ гээд үнэнийг хэрэгжүүлж байгаа гэсэн үг биш, үнэнийг эрэлхийлж байгаа гэсэн үг бүр ч биш.

Хүний сайн гэж үздэг эдгээр зан авир Бурханаас ирээгүй, Бурханы гэрээр дэмжигддэггүй, Бурханы хүсэлтэй бүр ч нийцэлтэй биш, мөн Бурханы үг болон Бурханы тавьсан шаардлагатай зөрчилддөг учир Бурханд ч бас хүн төрөлхтний зан авирт тавих зарим шаардлага байдаг уу? (Байдаг.) Бурхан ч бас Өөрийг нь дагадаг итгэгчдийн зан авирын талаар зарим нэг үг хэлсэн. Тэдгээр нь хүнд Бурханы тавьсан үнэнтэй холбоотой шаардлагуудаас өөр, арай илүү энгийн боловч зарим нарийн ширийн зүйлийг агуулдаг. Өөрийг нь дагадаг хүмүүст Бурхан ямар шаардлага тавьдаг вэ? Жишээ нь, ариун хүний ёс журамтай байх гэдэг нь хүний зан авирт тавих шаардлага биш гэж үү? (Мөн.) Бас эрээ цээргүй биш байх, биеэ барих, этгээд хувцас өмсөхгүй байх, архи ууж, тамхи татахгүй байх, бусдыг зодохгүй, хэл амаар доромжлохгүй байх, түүнчлэн хуурамч шүтээн шүтэхгүй байх, эцэг эхээ хүндлэх гэх мэт шаардлага бий. Эдгээр нь бүгд Өөрийнхөө дагагчдаас Бурханы шаарддаг зан авирын шаардлага юм. Эдгээр нь хамгийн наад захын шаардлага бөгөөд үүнийг үл тоож болохгүй. Бурхан Өөрийг нь дагадаг хүмүүсийн зан авирт тодорхой шаардлага тавьдаг ба тэр нь шүтлэггүй хүмүүсийн дэвшүүлсэн сайн зан авираас ялгаатай. Шүтлэггүй хүмүүсийн санал болгосон сайн зан авир нь хүмүүсийг илүү өндөр түвшний амьтад болгож, доод түвшний бусад амьтдаас ялгахаас хэтрэхгүй. Харин Бурханы дагагчдадаа тавих шаардлага нь тэднийг шүтлэггүй хүмүүсээс, Бурханд итгэдэггүй хүмүүсээс ялгаруулдаг. Тэдгээр нь амьтдаас ялгаатай байлгахын төлөө биш. Урьд нь бас “ариун гэгээн болгох” тухай ярьж байсан. Энэ нь зарим талаар дэгсдүүлсэн, буруу үг боловч Бурхан дагагчдынхаа зан авирт зарим шаардлага тавьдаг. Тэр нь юу болохыг Надад хэл дээ? (Ариун хүний ёс журамтай байх, эрээ цээргүй биш байх, биеэ барих, этгээд хувцас өмсөхгүй байх, архи ууж, тамхи татахгүй байх, бусдыг зодохгүй, хэл амаар доромжлохгүй байх, хуурамч шүтээн шүтэхгүй байх, эцэг эхээ хүндлэх.) Эдгээрээс гадна өөр юу байдаг вэ? (Бусдын өмчийг завшихгүй байх, хулгай хийхгүй, хуурамч гэрчлэл хийхгүй, садар самуун үйлдэхгүй байх.) Тэр ч бас мөн. Тэдгээр нь хуулийн хэсгүүд, бүр анх хүн төрөлхтний зан авирын талаар Бурханы тавьсан зарим шаардлага бөгөөд өнөөдрийг хүртэл жинхэнэ, бодитой хэвээр байна. Бурхан дагагчдынхаа зан авирыг зохицуулахын тулд эдгээр шаардлагыг ашигладаг, өөрөөр хэлбэл, гадна талын тэдгээр зан авир нь Бурханыг дагадаг хүмүүсийн тэмдэг юм. Чамд эдгээр зан авир, илрэл байдаг болохоор бусад хүн чамайг хараад Бурханд итгэгч гэдгийг чинь мэддэг бол тэд ядаж л чамайг сайшааж, биширнэ. Тэд чамайг ариун хүний ёс журамтай, Бурханд итгэгч шиг харагддаг, шүтлэггүй хүнтэй адилгүй гэж хэлнэ. Бурханд итгэдэг болсон зарим хүн шүтлэггүй хүмүүстэй адилхан хэвээр үлдэж, тамхи татаж, архи ууж, зодолдож, хэрэлддэг. Бүр садар самуун үйлдэж, хулгай хийдэг хүмүүс ч бий. Тэдний зан авир ч цадиггүй, Бурханы үгийг даган мөрддөггүй бөгөөд шүтлэггүй хүн тэднийг харах үедээ “Тэд үнэхээр Бурханд итгэгч гэж үү? Тэгвэл яагаад Бурханд итгэдэггүй хүмүүстэй яг адилхан байдаг юм бэ?” гэдэг. Бусад нь тэр хүнийг биширдэггүй, түүнд итгэдэггүй тул тэр хүнийг сайн мэдээ түгээхээр оролдох үед хүмүүс хүлээн авдаггүй. Хэрвээ хүн Бурханы хүнээс шаарддаг зүйлийг хийж чаддаг бол эерэг зүйлийг хайрладаг, сайхан сэтгэлтэй, хэвийн хүн чанартай хүн юм. Тийм хүн Бурханы үгийг дөнгөж сонссоныхоо дараа хэрэгжүүлж чаддаг, хэрэгжүүлдэг зүйлд нь ямар ч дүр эсгэлт байдаггүй, учир нь тэд ядаж л мөс чанар, эрүүл ухаандаа үндэслэн үйлдсэн. Хүнд тавих Бурханы тодорхой шаардлага хүн төрөлхтний сурталчилдаг сайн зан авираас юугаараа ялгаатай вэ? (Хүнд тавих Бурханы шаардлага нь харваас бодитой бөгөөд хэвийн хүн чанарыг амьдран харуулах боломжийг хүмүүст олгож чаддаг байхад уламжлалт соёл нь ямар ч мөн чанарын чиг үүрэггүй, зөвхөн харуулах зорилготой зарим зан авирыг шаарддаг.) Зөв. Уламжлалт соёлын хүнээс шаарддаг сайн зан авир нь бүгд хуурамч, бүгд дүр эсгэлт юм. Тэдгээр нь бүгд хууран мэхлэлт. Тэдгээрийг даган мөрддөг хүмүүс сайхан үг хэлж байж болох ч дотроо шал өөр байдаг. Эдгээр сайн зан авир нь баг, төөрөгдөл юм. Тэр нь хүний хүн чанарын мөн чанараас гардаг зүйлс биш, нэр нүүр, нэр хүнд, байр суурийнхаа төлөө хүний гаргадаг дүр эсгэлт юм. Тэдгээр нь шоу, нэг төрлийн хоёр нүүрт хандлага, бусдад харуулахын тулд хүний зориуд үйлддэг зүйл билээ. Хүний зан авир жинхэнэ үү, хуурамч уу гэдгийг заримдаа хүмүүс ялган таньж чаддаггүй боловч эцэст нь хүн бүр тухайн хүний жинхэнэ төрхийг харна. Энэ нь гаднаа маш олон сайн зан авиртай, үнэн сүсэгт гээч маш олон илрэлтэй байсан ч Эзэн Есүсийг үнэнийг илэрхийлж, золин авралын ажлыг хийхээр ирэх үед үнэнээс залхаж, үнэнийг үзэн ядсандаа Түүнийг яллаж, цовдолсон хоёр нүүрт фарисайчуудтай яг адилхан. Энэ нь хүмүүсийн сайн зан авир, гадна талын арга зам уг чанар, мөн чанарыг нь төлөөлдөггүй гэдгийг харуулж байна. Тэдгээр нь хүмүүсийн уг чанар, мөн чанартай холбоогүй. Харин хүн Бурханд үнэн голоосоо итгэдэг, мөс чанар, эрүүл ухаантай л бол хүнээс Бурханы шаарддаг дүрэм журмыг хэрэгжүүлж, үнэхээр амьдран харуулж чадна. Чи бусдын өмнө ч, эсвэл бусдын ардуур ч эдгээр зүйлийг хийх ёстой; хүн чанарын чинь мөн чанар ямар байх нь хамаагүй Бурханы тавьсан эдгээр шаардлагыг биелүүлэх ёстой. Нэгэнт чи Бурханыг дагадаг тул завхарсан зан чанар чинь хэчнээн ноцтой байсан ч өөрийгөө хязгаарлаж, Бурханы үгийн дагуу хэрэгжүүлэх ёстой. Хэсэг хугацааны ийм туршлагын дараа чи жинхэнэ оролттой болж, үнэхээр өөрчлөгдсөн байх болно. Тэрхүү жинхэнэ өөрчлөлт нь бодитой юм.

Хурдхан дүгнэж үзэцгээе: Бурхан хүмүүсийн зан авирт ямархуу шаардлага тавьдаг вэ? Хүмүүс зарчимч байж, биеэ барих ёстой, огт дүр эсгэлгүйгээр нэр төртэй амьдарч, улмаар бусдад хүндлэгдэх ёстой. Эдгээр нь хүний зан авирт тавих Бурханы шаардлага юм. Хүн бусдын өмнө ч байсан, үгүй ч байсан, эсвэл ямар ч орчинд, хэнтэй ч нүүр тулсан, ийм маягаар хэрэгжүүлж, ийм бодит байдлыг эзэмших ёстой гэсэн үг. Хэвийн хүмүүс эдгээр бодит байдлыг эзэмших ёстой; биеэ авч явахдаа ядаж үүнийг хийх ёстой. Жишээ нь, хүн маш чанга ярьдаг ч бусдыг хэл амаараа доромжилдоггүй, муухай үг хэрэглэдэггүй, хэлсэн үг нь үнэн зөв, яг таг бөгөөд бусдыг дайрч давшилдаггүй байлаа гэе. Тэр хүн хэн нэгнийг муу гэж дуудсан ч, хэн нэгнийг муу гэж хэлсэн ч тэр нь үнэн зөв байдаг. Хэдийгээр гаднах үг, үйлдэл нь шүтлэггүй хүмүүсийн дэвшүүлсэн эвсэг найрсаг байх, эсвэл эелдэг зөөлөн, хүмүүжилтэй байх гэсэн шаардлагатай нийцдэггүй ч хэлсэн үгийнх нь агуулга, ярианых нь зарчим, үндэслэл тэдэнд нэр төртэй, ёс жудагтай амьдрах боломж олгодог. Зарчимч байх гэдэг нь энэ юм. Тэд мэддэггүй зүйлийнхээ талаар хайхрамжгүй ярьдаггүй, сайн таньж чадаагүй хүмүүсээ дур зоргоороо үнэлдэггүй. Хэдийгээр тэд гаднаа төдийлөн эелдэг харагддаггүй, шүтлэггүй хүмүүсийн ярьдаг соёлтой байх, дүрмийг мөрдөх зан авирын стандартад нийцдэггүй ч зүрх сэтгэлдээ Бурханаас эмээж, үг, үйлдлээ хязгаарладаг учраас амьдран харуулдаг зүйл нь хүн төрөлхтний ярьдаг боловсрол сайтай, мэдрэмжтэй байх, эелдэг зөөлөн, хүмүүжилтэй байх, сайхан ааштай байх зан авираас хамаагүй дээр байдаг. Энэ нь биеэ барьж, зарчимч байхын илрэл биш гэж үү? (Мөн.) Ямар ч тохиолдолд, хэрвээ та нар Өөрийнхөө итгэгчдэд Бурханы тавьсан сайн зан авирын шаардлагыг сайн харвал аль нь хүмүүсийн бодитоор амьдран харуулах ёстой тодорхой дүрэм биш вэ? Аль нь хүмүүсээс дүр эсгэхийг шаарддаг вэ? Аль нь ч биш, тийм үү? Та нар эргэлзэж байгаа бол тэрийгээ хэлж болно. Жишээлбэл, зарим нь “Бусад хүнийг зодож, үг хэлээр доромжилж болохгүй гэж Бурханыг хэлэхэд энэ нь жаахан хуурамч санагддаг, учир нь хүмүүс яг одоо заримдаа бусдыг үг хэлээр доромжилдог бөгөөд Бурхан тэднийг ялладаггүй” гэж хэлж магадгүй. Бусдыг үг хэлээр доромжилж болохгүй гэж Бурханыг хэлэхэд “үг хэлээр доромжлох” гэдэг нь юуг хэлж байна вэ? (Хүн завхарсан зан чанарынхаа улмаас сэтгэл хөдлөлөө гаргах.) Сэтгэл хөдлөлөө гаргаж, бүдүүлэг хараал хэлэх нь үг хэлээр доромжлох явдал юм. Хүний талаар хэлсэн зүйл таагүй байлаа ч гэсэн завхарсан мөн чанартай нь нийцэж байвал тэр нь үг хэлээр доромжилсон хэрэг биш. Жишээлбэл, хэн нэгэн хүн чуулганы ажлыг үймүүлж, саад болж, асар их мууг үйлдсэн бөгөөд чи түүнд “Чи маш их ёрын мууг үйлдлээ. Чи бол хөгийн новш—хүн биш!” гэж хэллээ гэе. Тэр нь үг хэлээр доромжилсонд тооцогдох уу? Завхарсан зан чанараа харуулсанд тооцогдох уу? Эсвэл сэтгэл хөдлөлөө гаргасанд тооцогдох уу? Аль эсвэл ариун хүний ёс журамгүйд тооцогдох уу? (Энэ нь бодит баримттай нийцэж байгаа тул үг хэлээр доромжилсонд тооцогдохгүй.) Тийм ээ, тооцогдохгүй. Энэ нь баримттай нийцэлтэй байна—энэ бол чин сэтгэлээсээ хэлсэн үнэн үг бөгөөд юуг ч нууж, далдлаагүй. Энэ нь боловсрол сайтай, мэдрэмжтэй байх, эелдэг зөөлөн, хүмүүжилтэй байх явдалтай нийцэхгүй байж болох ч баримтад нийцэж байна. Загнуулсан хүн өөрийгөө тэр үгтэй харьцуулж, шинжлэх бөгөөд буруу юм хийж, маш их ёрын мууг үйлдсэн учраас загнуулсан гэдгээ олж харна. Тэрээр өөрийгөө үзэн ядаж, “Би үнэхээр ямар ч хэрэггүй хүн юм! Новшийн амьтан л ийм юм хийнэ дээ—би бол хүн биш! Тэд намайг ингэж загнасан нь зөв, сайн хэрэг!” хэмээн бодно. Үүнийг хүлээн авсныхаа дараа тэрээр өөрийнхөө уг чанар, мөн чанарыг бага зэрэг мэдэж авч, хэсэг хугацаанд туршлагажиж, ойлгосныхоо дараа үнэхээр гэмшинэ. Ирээдүйд үүргээ гүйцэтгэх явцдаа зарчмыг эрж хайх ёстойгоо дараа нь мэдэж авна. Загнуулсан нь түүнийг сэрээсэн биш үү? Хүмүүс бусдыг үг хэлээр доромжилж болохгүй гэсэн Бурханы шаардлага дахь “үг хэлээр доромжлох” болон ингэж загнах хоёрын хооронд ялгаа байгаа биш үү? (Байгаа.) Ялгаа нь юу вэ? Хүмүүс бусдыг үг хэлээр доромжилж болохгүй гэсэн Бурханы шаардлага дахь “үг хэлээр доромжлох” гэдэг нь юу гэсэн утгатай вэ? Нэг талаар хэрвээ агуулга болон үг нь бузар муухай бол тэр нь сайн зүйл биш. Бурхан Өөрийнхөө дагагчдын амнаас муухай үг сонсохыг хүсдэггүй. Гэхдээ бодит баримтыг дэлгэхдээ зарим нэг таагүй үг хэрэглэсэн бол тийм тохиолдлыг үл тооцно. Тэр нь үг хэлээр доромжилсон хэрэг биш. Нөгөө талаар, үг хэлээр доромжлох зан авирын мөн чанар юу вэ? Энэ нь адгуу зан гаргаж байгаа хэрэг биш үү? Хэрвээ асуудлыг хэвийн нөхөрлөл, ятгалга, яриа хөөрөөгөөр тодорхой, ойлгомжтой тайлбарлах боломжтой бол яагаад оронд нь тэр хүнийг ам хэлээр доромжилно гэж? Тэгэх нь сайн биш, зохисгүй юм. Эерэг хандлагуудтай харьцуулбал үг хэлээр доромжлох нь хэвийн зам биш. Энэ нь сэтгэл хөдлөлөө гаргаж, адгуу зангаа харуулж байгаа хэрэг бөгөөд хүмүүс аливаа асуудлыг шийдвэрлэхдээ сэтгэл хөдлөлөө гаргаж, адгуу зангаа харуулахыг Бурхан хүсдэггүй. Хүмүүс адгуу зангаа харуулж, сэтгэл хөдлөлөө гаргах үедээ үргэлж үг хэлээр доромжилж, дайрч давшлах зан авир гаргадаг. Тэд хамгийн таагүй юуг ч хэлнэ, мөн нөгөө талаа гомдоож, уураа гаргах юуг ч хэлнэ. Хэлснийхээ дараа тэд нөгөө талаа доромжилж, гомдоогоод зогсохгүй, өөрсдийгөө ч доромжилж, гомдоосон байх болно. Энэ нь аливаа зүйлийг зохицуулахдаа Бурханыг дагагчийн баримтлах ёстой хандлага, арга барил биш. Түүнчлэн, завхарсан хүмүүс үргэлж өшөө авах, сэтгэл хөдлөл, сэтгэл дундуур байдлаа гаргах, адгуу зангаа харуулах сэтгэлгээтэй байдаг. Тэд алхам тутамдаа бусдыг үг хэлээрээ доромжилдог бөгөөд том, жижиг ямар нэг зүйл тохиолдох үед тэр даруй үг хэлээр доромжлох зан авир харуулдаг. Тийм зан авир асуудлыг шийдвэрлэхгүй гэдгийг мэдэж байгаа ч гэсэн тэд ямартай ч ингэж хийдэг. Энэ нь сатанлаг зан авир биш үү? Тэд гэртээ ганцаараа байхдаа, хэн ч өөрийг нь сонсож чадахгүй байх үед ч ингэнэ. Энэ нь сэтгэл хөдлөлөө гаргаж байгаа хэрэг биш үү? Энэ нь адгуу зангаа харуулж байгаа хэрэг биш үү? (Мөн.) Адгуу зангаа харуулж, сэтгэл хөдлөлөө гаргах нь ерөнхийдөө адгуу зангаа ямар нэг зүйлд хандах, ямар нэг зүйлийг зохицуулах арга зам болгож ашиглана гэсэн үг юм; энэ нь бүх хэрэг явдалтай адгуу хандлагаар нүүр тулна гэсэн үг бөгөөд үүний нэг зан авир, илрэл нь үг хэлээр доромжлох явдал юм. Нэгэнт тэр нь үг хэлээр доромжлохын мөн чанар тул Бурхан хүнээс үг хэлээр доромжлохгүй байхыг шаардах нь сайн зүйл биш гэж үү? (Мөн.) Бурхан хүнээс бусдыг хэл амаар доромжлохгүй байхыг шаардах нь үндэслэлтэй хэрэг биш гэж үү? Энэ нь хүнд ашиг тустай биш үү? (Тийм.) Эцсийн эцэст хүн бусдыг зодохгүй, хэл амаар доромжлохгүй байх ёстой гэсэн Бурханы шаардлагын зорилго нь биеэ барихад хүмүүсийг хүргэж, тэднийг үргэлж сэтгэл хөдлөл, адгуу зангаар амьдруулахгүй байхын төлөө байдаг. Тэд хүнийг хэл амаар доромжлохдоо юу хэлэх нь хамаагүй, сэтгэл хөдлөл, адгуу зангаар амьдардаг хүмүүсээс гардаг зүйл бол завхарсан зан чанар юм. Тэр нь ямар завхарсан зан чанар вэ? Хамгийн наад зах нь харгис, биеэ тоосон зан чанар. Завхарсан зан чанараа гаргаснаар аливаа асуудлыг шийдвэрлэх нь Бурханы хүсэл мөн үү? (Үгүй.) Эргэн тойронд нь тохиолдож буй ямар ч зүйлд тийм байдлаар хандахыг Бурхан дагагчдаасаа хүсдэггүй, цаад утгаараа бол хүмүүс эргэн тойронд нь тохиолдож буй бүх зүйлд бусдыг зодох, хэл амаар доромжлох байдлаар хандахад Бурхан дургүй. Хүмүүсийг үг хэлээр доромжилсноор ямар ч асуудлыг шийдвэрлэж чадахгүй бөгөөд ингэх нь зарчмын дагуу үйлдэх чадварт чинь нөлөөлнө. Ядаж л энэ нь эерэг зан авир биш, хэвийн хүн чанартай хүмүүсийн эзэмших учиртай зан авир ч биш. Тийм учраас Бурхан Өөрийг нь дагадаг хүмүүст бусдыг зодохгүй, үг хэлээр доромжлохгүй байх шаардлага тавьдаг. “Үг хэлээр доромжлох” гэдэгт сэтгэл хөдлөл, адгуу зан багтдаг. “Сэтгэл хөдлөл” гэдэг нь ялангуяа юуг хэлдэг вэ? Үүнд үзэн ядалт, хараал зүхэл, бусдад мууг хүсэх, бусад хүн өөрийнх нь хүссэнээр хариугаа хүртэж, муугаар дуусна хэмээн найдах явдал багтдаг. Сэтгэл хөдлөл нь ялангуяа иймэрхүү сөрөг зүйлийг агуулдаг. Тэгвэл “адгуу зан” гэдэг нь юу гэсэн үг вэ? Энэ нь туйлширсан, идэвхгүй, сөрөг, ёрын муу арга барил ашиглан сэтгэл хөдлөлөө гаргаж, дургүй зүйлс болон хүмүүс нь алга болж, тэдэнд гамшиг нүүрлээсэй хэмээн хүсэж, улмаар тэдний золгүй явдалд хүссэнээрээ баярлана гэсэн үг. Тэр нь адгуу зан юм. Адгуу занд юу багтдаг вэ? Үзэн ядалт, дайсагнал, хараал зүхэл, түүнчлэн атгаг хорон санаа—энэ бүхэн нь адгуу занд багтдаг зүйлс юм. Эдгээрийн аль нэг нь эерэг үү? (Үгүй.) Хүн эдгээр сэтгэл хөдлөл, адгуу зангаар амьдрахдаа ямар нөхцөл байдалтай байдаг вэ? Тэд галзуу чөтгөр болж хувирах гэж байгаа бус уу? Чи хүмүүсийг үг хэлээр доромжлох тусмаа улам уурлаж, улам харгис болж, бусдыг үг хэлээр доромжлохыг улам их хүсдэг бөгөөд эцэст нь гараа сунгаад, хэн нэгнийг цохихыг хүснэ. Тэгээд хэн нэгнийг цохих үедээ түүнийг үхэлд хүргэж, амийг нь авахыг хүсдэг, энэ нь “Би чамайг устгана! Чамайг хөнөөнө!” гэсэн утгатай. Нэг жаахан сэтгэл хөдлөл—сөрөг сэтгэл хөдлөл хүний адгуу занг хөөргөж, дүрсхийлгэдэг бөгөөд эцэст нь хүмүүсийг нэгэн амийг үгүй хийж, устгахыг хүсэхэд хүргэдэг. Энэ нь хэвийн хүн чанартай хүмүүст байх учиртай, тэдний эзэмших учиртай зүйл мөн үү? (Үгүй, биш.) Энэ нь юуны нүүр царай вэ? (Энэ бол диаволын нүүр царай.) Энэ нь диавол үнэн төрхөө харуулж буй хэрэг юм. Энэ нь хүнийг залгих гэж буй чөтгөрийнхтэй адилхан царай юм. Үүний чөтгөрлөг уг чанар нь гаднаа гарч ирдэг бөгөөд үүнийг хянах боломжгүй. Галзуу чөтгөр гэдэг нь ийм утгатай. Тэгвэл энэ хүмүүс хэр галзуу болдог вэ? Тэд хүний бие махбод, сүнсийг залгидаг чөтгөр болон хувирдаг. Үг хэлээр доромжлохын хамгийн ноцтой үр дагавар гэвэл энэ нь энгийн асуудлыг зуун наян градус эргүүлж, хэн нэгнийг үхэлд хүргэж магадгүй. Хоёр хүний хоорондох ялихгүй хэрүүлээс олон асуудал эхэлж, тэд нэг нэг рүүгээ хашхирч, бие биеэ үг хэлээр доромжилж, нэг нэгнээ цохиход хүрдэг бөгөөд улмаар хөнөөх хүсэл төрж, дараа нь бодит зүйл болдог—нэг нь алагдаж, нөгөө нь хүн амины хэргээр яллагдаж, цаазын ял авдаг. Эцэст нь хоёр тал хоёулаа хохирдог. Эцсийн үр дүн нь энэ. Тэд үг хэлээр доромжилж, сэтгэл хөдлөлөө гаргаж, бүх адгуу зангаа илчилсний эцэст хоёулаа тамд очсон. Энэ бол үр дүн нь. Сэтгэл хөдлөлөө гаргаж, адгуу зангаа хөөргөж, тэсрэх нь хүнийг ийм үр дагаварт хүргэдэг. Энэ бол сайн үр дүн биш, ёрын муу үр дүн юм. Хар даа, энгийн, сөрөг сэтгэл хөдлөлөөс үүдсэн зан авираас болоод хүн ийм төгсгөлтэй нүүр тулдаг. Хүмүүс ийм төгсгөлийг харахыг хүсдэггүй, үүнтэй нүүр тулахыг ч хүсдэггүй боловч хүмүүс элдэв янзын муу сэтгэл хөдлөл дунд амьдардаг учраас, мөн үргэлж ихсэж, тэсэрч байдаг адгуу занд хүлэгдэж, хянуулдаг учраас эцэст нь ийм үр дагавар үүсдэг. Үг хэлээр доромжлох нь энгийн зан авир мөн үү, Надад хэл дээ? Хүмүүс өдөр тутмын амьдралдаа үг хэлээр доромжлох нь тийм ёрын муу үр дүнд хүргэдэггүй байж болно—өөрөөр хэлбэл, үг хэлээр доромжлох бүх тохиолдол тийм ёрын муу үр дүнд хүргэх албагүй. Гэхдээ энэ нь үг хэлээр доромжлохын мөн чанар юм. Энэ нь сэтгэл хөдлөлөө гаргах, адгуу зан тэсэрч, дэлбэрэх явдал мөн. Тиймээс бусдыг үг хэлээр доромжлохгүй байхыг Бурхан хүмүүсээс шаарддаг нь хүнд гарцаагүй ашиг тустай—энэ нь хүнд өчнөөн олон талаар ашиг тустай бөгөөд хүнийг огт хохироодоггүй—үүний зэрэгцээ энэ нь Бурхан хүн төрөлхтөнд ийм шаардлага тавьсны ач холбогдлын нэг хэсэг юм. Бусдыг үг хэлээр доромжлохгүй байх шаардлага нь үнэнийг хэрэгжүүлэх юм уу үнэнийг эрэлхийлэх түвшинд хүрэхгүй байж болох ч энэ төрлийн шаардлагыг хүн мөн л сахин мөрдөх ёстой.

Хүмүүс зөвхөн биеэ барьснаар нэг нэгнээ үг хэлээр доромжлох ёсгүй гэсэн Бурханы шаардлагыг биелүүлж чадах уу? Хүмүүс уурлах үедээ ихэнхдээ биеэ барьж чаддаггүй. Тэгвэл хүмүүс бие биеэ үг хэлээр доромжлохгүй байх гэсэн энэ шаардлагыг яаж биелүүлж чадах юм бэ? Чи хэн нэгнийг үг хэлээр доромжлох гэж байхдаа, ялангуяа биеэ барьж чадахгүй байх үедээ яаран залбирах ёстой. Хэсэг зуур залбирч, Бурханаас чин сэтгэлээсээ гуйх юм бол уур цухал чинь намдах магадлалтай. Тэр үед чи үр дүнтэйгээр биеэ барьж, сэтгэл хөдлөл, адгуу зангаа хянаж чадна. Жишээлбэл, заримдаа хүмүүс доромжлуулсан мэт санагдахуйц зүйлийг чамд хэлж, ар хударгаар чинь шүүмжилж, санаатай юм уу санаандгүй байдлаар чамайг гомдоож, чамайг бага зэрэг далимдуулан ашиглаж, чамаас ямар нэг зүйлийг хулгайлж, эсвэл бүр амин чухал ашиг сонирхлыг чинь хөндөж болзошгүй. Ийм зүйл тохиолдох үед чи “Тэр намайг гомдоосон тул би үзэн ядаж байна, доромжилсон үг хашхирмаар байна, түүнээс өшөөгөө авмаар байна, бүр түүнийг цохимоор байна. Би түүнд сургамж өгөхийн тулд ар хударгаар нь зальдмаар байна” гэж бодно. Энэ бүхэн нь муу сэтгэл хөдлөлөөс үүдэн гардаг биш үү? Муу сэтгэл хөдлөлөөс үүдэн гарсан үр дагавар гэвэл чи эдгээр зүйлийг хийхийг хүснэ. Чи энэ тухай бодох тусмаа улам уурлан хилэгнэж, тэр хүн чамайг дээрэлхэж, нэр төр, ёс жудгийг чинь доромжилж байна гэж улам их бодно. Сэтгэл чинь тавгүйтэж, өшөө авахыг хүснэ. Энэ нь эдгээр сөрөг сэтгэл хөдлөлөөс үүдэн чамд бий болсон адгуу ойворгон зан биш үү? (Мөн.) Өшөө авах энэ хүсэл чинь ямар гээч зан авир вэ? Чи адгуу зан гаргах гэж байгаа биш үү? Ийм үеүдэд чи өөрийгөө тайван байлгах ёстой; юун түрүүнд Бурханд залбирч, биеэ барьж, үнэнийг тунгаан бодож, эрж хайж, ухаалаг авирлах ёстой. Энэ нь цухалдах, дотор чинь үзэн ядалт, сэтгэл хөдлөл, адгуу зан үүсэх нөхцөл байдлаас зайлсхийх цорын ганц зам юм. Зарим хүн: “Хэрвээ хоёр хүн өдөржингөө хамт ажиллавал иймэрхүү нөхцөл байдлаас зайлсхийх ямар ч аргагүй” гэж хэлж магадгүй. Чи ийм нөхцөл байдлаас зайлсхийж чадахгүй байсан ч гэсэн өшөө авах ёсгүй, харин биеэ барих ёстой. Яаж биеэ барих ёстой вэ? Юун түрүүнд чи “Хэрвээ би өшөө авбал энэ нь Бурханд лавтайяа таалагдахгүй учраас тэгж болохгүй. Үзэн ядалт, өш хонзон, зэвүүцэл нь бүгд Бурханы дургүй зүйл” гэж бодох ёстой. Бурхан эдгээр зүйлд дургүй ч чи хийхийг хүссээр байдаг бөгөөд өөрийгөө хянаж чаддаггүй. Үүнийг хэрхэн шийдвэрлэх ёстой вэ? Мэдээж чи Бурханд найдах ёстой; Бурханд залбирахгүй бол үүнийг шийдвэрлэж чадахгүй. Түүнчлэн биеийн хэмжээ чинь дэндүү жаахан, чи хэтэрхий адгуу зантай, сэтгэл хөдлөл, адгуу зангаа хязгаарлаж үнэхээр чаддаггүй, өшөө авахыг хүсдэг бол тухайн хүнийг үг хэлээр доромжлохын тулд амаа нээж яасан ч болохгүй. Чи хаа байгаа газраасаа явж, өөр хүнийг оролцуулан энэ нөхцөл байдлыг шийдвэрлүүлж болно. Чи Бурханд чимээгүйхэн залбирч, Бурханы үгийн холбогдох хэдэн үгийг унших ёстой. Ийм маягаар Бурханд залбир, тэгвэл адгуу зан чинь аяндаа алга болно. Хүмүүсийг үг хэлээр доромжлох нь асуудлыг шийдвэрлэж чадахгүй, энэ нь завхралаа харуулж байгаа хэрэг бөгөөд Бурханыг шившиглэж л чадна гэдгийг чи ухаарна. Ийм маягаар залбирах нь асуудлыг чинь шийдвэрлэх биш үү? Та нар энэ шийдлийг юу гэж бодож байна? (Энэ нь сайн.) Бурханы тогтоосон “Бусдыг зодохгүй, хэл амаар доромжлохгүй байх” гэсэн зан авирын зохицуулалтын талаарх Миний нөхөрлөл ингээд дууслаа.

Бурхан хүмүүсээс баримтлахыг шаардсан сайн зан авирын талаар Би сая нөхөрлөсөн, тэр нь юу байсан бэ? (Ариун хүний ёс журамтай байх, эрээ цээргүй биш байх, биеэ барих, этгээд хувцас өмсөхгүй байх, бусдыг зодохгүй, хэл амаар доромжлохгүй байх, архи ууж, тамхи татахгүй байх, хуурамч шүтээн шүтэхгүй байх, эцэг эхээ хүндлэх, хулгай хийхгүй, бусдын өмчийг завшихгүй байх, садар самуун үйлдэхгүй, хуурамч гэрчлэл өгөхгүй байх.) Тийм ээ, бүгд зөв. Надад хэл дээ, хулгай хийхгүй, бусдыг далимдуулан ашиглахгүй байх гэх мэт хуулинд заасан шаардлагууд одоо хүчинтэй хэвээр байгаа юу? Үр нөлөөтэй хэвээр байгаа юу? (Одоо ч хүчинтэй, үр нөлөөтэй хэвээр байгаа.) Тэгвэл Нигүүлслийн эрин үеийн тушаалууд ямар байгаа вэ? (Бас л хүчинтэй хэвээр байгаа.) Тэгэхээр Бурхан яагаад эдгээр тодорхой шаардлагыг тавьсан бэ? Хүний хэрэгжүүлэлтийн ямар тал эдгээр тодорхой шаардлагыг хөнддөг вэ? Хэрвээ Бурхан эдгээр шаардлагыг тавиагүй бол хүмүүс эдгээр зүйлийг ойлгох байсан уу? (Ойлгохгүй.) Хүмүүс ойлгохгүй байх байсан. Хүний зан авирыг зохицуулахын тулд Бурханы тавьсан эдгээр тодорхой шаардлага нь үнэн хэрэгтээ бүгд хэвийн хүн чанарыг амьдран харуулахтай холбоотой. Эдгээр тодорхой шаардлагыг тавихын зорилго нь хүмүүст эерэг, сөрөг зүйл юу болох, түүнчлэн юу зөв, юу буруу болохыг үнэн зөвөөр ялган таньж, тогтоох боломж олгох явдал; энэ нь садар самуун бол сөрөг, ичгүүртэй зүйл, үүнийг Бурхан жигшиж, хүн зэвүүцдэг, энэ тухайд хүмүүс биеэ барих ёстой, ийм юм хийж болохгүй, энэ тал дээр алдаа гаргаж болохгүй гэдгийг хүмүүст зааж сургахын төлөө байдаг; бас бусдыг далимдуулан ашиглах, хулгай хийх гэх мэтийн зан авир нь бүгд сөрөг зүйл, хүмүүс ийм юм хийх ёсгүй гэдгийг хүмүүст зааж сургахын төлөө байдаг. Хэрвээ чи эдгээр зүйлийг хийх дуртай бол, эдгээр зүйлийг хийсэн бол сайн хүн биш. Сайн хүн чанартай хүн болон муу хүн чанартай хүн, эсвэл эерэг хүн, сөрөг хүнийг хэрхэн ялгаж болох вэ? Юуны өмнө чи үүнийг баталгаажуулах ёстой—зөвхөн Бурханы үгэнд л үндэслэн хүмүүсийг үнэн зөв ялган салгаж, эерэг болон сөрөг хүнийг ялгаж болно. Хүний зан авирыг зохицуулахаар Бурханы тавьсан шаардлага, стандартад л үндэслэн хүмүүсийг ялган салгаж, тодорхой таних боломжтой. Би нэг жишээ хэлье: Хэрвээ хүн урт гартай, бусдаас хулгайлах дуртай бол хүн чанар нь ямар вэ? (Муу.) Хулгай хийх нь ноцтой ёрын муу үйл учраас хулгай хийдэг хүмүүс бол ёрын муу хүмүүс юм. Бусад хүмүүс бүгд тэднээс сэрэмжилж, зай барьж, тэднийг хулгайч гэж үздэг. Хүмүүсийн оюун ухаанаар хулгайч бол сөрөг хүн, хулгай хийх нь сөрөг зүйл, нүгэлтэй зан авир юм. Энэ нь тэгээд баталгаажиж байгаа биш үү? Өөр нэг жишээ хэлье: Нэг завхай хүн байлаа, зарим хүн тэр нь эерэг үү эсвэл сөрөг зүйл үү гэдгийг мэдэхгүй байлаа гэе—зөвхөн Бурханы үг л үнэн тул үүнийг үнэн зөв үнэлэх цорын ганц арга зам нь Бурханы үгийн дагуу хэмжих явдал юм. Садар самуун үйлийн талаар хууль эрх зүйн тогтолцоо, ёс суртахуун одоо ямар шинэ үг хэлэх нь хамаагүй, тэдгээр нь үнэн биш. Бурханы хэлсэн “садар самуун үйлдэж болохгүй” гэдэг үг нь үнэн бөгөөд үнэн хэзээ ч үгүй болохгүй. Бурхан “садар самуун үйлдэж болохгүй” гэх шаардлагыг тавьсан мөчөөс эхлээд хүн бүр завхайрагчдыг жигшиж, тэднээс зай барьж эхлэх ёстой байсан. Тийм хүмүүс хүн чанаргүй байдаг бөгөөд тэднийг ядаж л хүн чанарын өнцгөөс хэмжих юм бол сайн хүмүүс биш юм. Иймэрхүү зан авиртай, ийм хүн чанартай ямар ч хүн ичгүүртэй бөгөөд хүмүүст жигшигдэж, бүлэг дотроо дорд үзэгдэж, жигшигдэж, олон нийтэд гологддог. Бурханы үгэнд үндэслэн, садар самуун үйлдэх нь сөрөг зүйл, тийм юм хийдэг хүмүүс бол сөрөг хүмүүс гэдгийг бид баталж болно. Нийгмийн чиг хандлага хэчнээн ёрын муу болсон ч садар самуун, завхайрал нь сөрөг зүйл бөгөөд ийм юм хийдэг хүмүүс бол сөрөг хүмүүс юм. Энэ бол гарцаагүй тодорхой бөгөөд чи үүнийг нэвт харах ёстой; нийгмийн ёрын муу чиг хандлагад төөрөлдөж, уруу татагдаж болохгүй. Үүн дээр нэмээд өөр хэдэн тодорхой шаардлага бий: Бурхан хүмүүст хуурамч шүтээн шүтэхгүй байх, эцэг эхээ хүндлэх, бусдыг зодохгүй, хэл амаар доромжлохгүй байх, ариун хүний ёс журамтай байх гэх мэтийг хэлсэн. Энэ тодорхой шаардлагууд нь бүгд хүний зан авирыг зохицуулдаг Бурханы стандарт юм. Өөрөөр хэлбэл, Бурхан хүмүүсийг үнэнээр хангахаасаа өмнө ямар үйл зөв, эерэг, ямар нь буруу, сөрөг болохыг тэдэнд зааж, хэвийн хүн чанартай хүн байхын тулд яаж сайн хүн байх, ямар сайн зан авирыг эзэмших ёстой, түүнчлэн хэвийн хүн чанартай хүний хувьд ямар зүйлийг хийх ёстой, хийх ёсгүй гэдгийг хэлж өгсөн, ингэснээр хүмүүс зөв сонголт хийж чадна. Хүний зан авирыг зохицуулдаг энэ бүх шаардлага нь хэвийн хүн бүрийн үнэхээр амьдран харуулах ёстой зүйл, мөн хүн бүр өөрт нь тулгарсан бүхэнтэй нүүр тулж, зохицуулах үндэс суурь юм. Жишээлбэл, чи өөр нэг хүнд сайхан зүйл байгааг хараад, тэрийг нь өөртөө авахыг хүссэн ч дараа нь “Бусад хүмүүсээс хулгайлах нь буруу, бид хулгай хийж, бусдыг далимдуулан ашиглаж болохгүй гэж Бурхан хэлсэн болохоор би үүнийг хулгайлахгүй” гэж бодлоо гэе. Тэгвэл хулгай хийх зан авир хязгаарлагдсан биш үү? Чи зан авираа хязгаарлахын зэрэгцээ зохицуулсан биш үү? Бурхан эдгээр шаардлагыг тавихаас өмнө хүмүүс өөр хүний эзэмшилд ямар нэг сайхан зүйл байгааг хараад өөртөө авахыг хүсдэг байсан. Тэд ингэх нь буруу, ичгүүртэй хэрэг, Бурхан үүнийг жигшдэг, энэ нь сөрөг зүйл, эсвэл бүр нүгэл гэж боддоггүй байсан; тэд эдгээр зүйлийг мэдээгүй, ийм үзэл баримтлал тэдэнд байгаагүй. Бурхан “хулгай бүү хий” гэх шаардлагыг тавьсны дараа хүмүүс эдгээр зүйлийг хийх тухайд оюун санааны хил хязгаартай болсон бөгөөд энэхүү хил хязгаараар дамжуулан тэд хулгай хийх болон хулгай хийхгүй байх нь хоорондоо ялгаатай гэдгийг мэдэж авсан юм. Хулгай хийх нь ямар нэг сөрөг зүйл хийхтэй, ямар нэгэн муу, ёрын муу зүйл хийхтэй адилхан, ичгүүртэй зүйл. Хулгай хийхгүй байх нь хүн чанарын ёс суртахууныг баримталж буй хэрэг бөгөөд хүн чанартай байдаг. Хүний зан авирын талаарх Бурханы шаардлага нь хүмүүсийн сөрөг зан авир, арга замыг шийдвэрлээд зогсохгүй, хүний зан авирыг зохицуулдаг бөгөөд хүмүүст хэвийн хүн чанараар амьдарч, хэвийн зан авир, илрэлтэй байж, ядаж л хүн шиг харагдах, хэвийн хүн шиг харагдах боломжийг олгодог. Надад хэл дээ, хүний зан авирыг зохицуулахын тулд Бурханы тавьсан эдгээр шаардлага нь маш утга учиртай биш үү? (Тийм ээ.) Маш утга учиртай. Гэхдээ хүний зан авирыг зохицуулдаг эдгээр тодорхой шаардлага нь Бурханы одоо илэрхийлж буй үнэнээс нэлээд хол хэвээр байгаа бөгөөд тэдгээрийг үнэний түвшинд өргөж болохгүй. Учир нь аль эрт Хуулийн эрин үед эдгээр шаардлага нь ердөө хүний зан авирыг зохицуулдаг хууль байсан ба Бурхан хамгийн энгийн, илэн далангүй хэлийг ашиглан, юу хийх ёстой, юуг хийх ёсгүйг хүмүүст хэлж өгч, тэдэнд зориулан зарим дүрэм журмыг тогтоосон юм. Нигүүлслийн эрин үед эдгээр шаардлага нь ердөө тушаал байсан бөгөөд өнөө үед үүнийг хүний зан авирыг хэмжих, аливаа зүйлийг үнэлэх шалгуур гэж л хэлж болно. Хэдийгээр эдгээр шалгуурыг үнэний түвшинд өргөж болохгүй, эдгээр шалгуур болон үнэний хооронд тодорхой зай байдаг ч гэсэн тэдгээр нь хүн үнэнийг эрж хайж, хэрэгжүүлэхийн үндсэн гол урьдач нөхцөл юм. Хүн эдгээр дүрэм, эдгээр хууль, тушаалыг болон хүний зан авирыг зохицуулахын тулд Бурханы тогтоосон эдгээр шаардлага, зан авирын шалгуурыг баримтлах үедээ үнэнийг хэрэгжүүлж, эрэлхийлэх наад захын урьдач нөхцөлтэй байдаг гэж хэлж болно. Хэрвээ хүн тамхи татаж, архи уудаг бол, мөн эрээ цээргүй авирлаж, садар самуун үйлдэж, бусад хүнийг далимдуулан ашиглаж, үргэлж хулгай хийдэг бол “Энэ хүн үнэнийг хайрладаг, гарцаагүй үнэнийг хэрэгжүүлж, аврал хүртэж чадна” гэж хэлэх нь үндэслэлтэй байх уу? (Үндэслэлтэй биш.) Яагаад үндэслэлтэй биш гэж? (Тэр хүн Бурханы хамгийн наад захын шаардлагуудыг ч биелүүлж чадахгүй, үнэнийг хэрэгжүүлж чадахгүй бөгөөд тэр хүн үнэнийг хайрладаг гэж хэлбэл энэ нь худлаа байх болно.) Зөв. Энэ хүн хамгийн наад зах нь биеэ барьдаггүй. Үүний цаад утга нь хүнд байх учиртай хамгийн наад захын мөс чанар, эрүүл ухаан ч энэ хүнд байдаггүй гэсэн үг. Өөрөөр хэлбэл, энэ хүнд хэвийн хүн чанарын мөс чанар, эрүүл ухаан байхгүй. Мөс чанар, эрүүл ухаангүй гэдэг нь юу гэсэн үг вэ? Энэ хүн Бурханы хэлсэн үг, хүнд тавьсан шаардлага, Бурханы тогтоосон дүрмийг сонссон ч огтхон ч нухацтай авч үзээгүй гэсэн үг юм. Бусдын юмыг хулгайлах нь муу, хүмүүс хулгай хийх ёсгүй гэж Бурхан хэлсэн бөгөөд энэ хүн “Яагаад хүмүүст хулгай хийхийг зөвшөөрдөггүй юм бэ? Би маш ядуу болохоор хулгай хийхгүй бол яаж амьдарч чадах юм бэ? Би юм хулгайлахгүй, бусад хүнийг далимдуулан ашиглахгүй бол баяжиж чадах уу?” гэж боддог. Түүнд хэвийн хүн чанарын мөс чанар, эрүүл ухаан байхгүй биш үү? (Тийм ээ.) Тэрээр хүний зан авирыг хязгаарлахын тулд Бурханы зохиосон шаардлагуудыг мөрдөж чаддаггүй учраас хэвийн хүн чанартай хүн биш. Хэвийн хүн чанаргүй хүн үнэнийг хайрладаг гэж хэлбэл тэр нь боломжтой юу? (Боломжгүй.) Тэр хүн эерэг зүйлийг хайрладаггүй бөгөөд хүмүүс хулгай хийж, садар самуун үйлдэж болохгүй гэж Бурхан хэлсэн ч эдгээр шаардлагыг хангаж чаддаггүй, Бурханы эдгээр үгээс залхдаг бол үнэнийг хайрлаж чадах уу? Үнэн бол тэр зан авирын шалгууруудаас хавьгүй илүү өндөр—тэр хүн үүнд хүрч чадах уу? (Үгүй.) Үнэн бол энгийн зан авирын шалгуур биш, мөн хүмүүс нүгэл үйлдэж, дур зоргоороо, цадиггүй авирлах үедээ үнэнийг бодоод, дараа нь биеэ барьж, нүгэл үйлдэхээ юм уу дур зоргоороо, цадиггүй авирлахаа больдог ч юм биш. Үнэн нь ердөө ийм энгийн байдлаар хүмүүсийн зан авирыг хязгаарладаггүй—үнэн хүний амь болж чадна, хүний бүх зүйлийг ноёрхож чадна. Хүмүүс үнэнийг амиа болгон хүлээн авахдаа Бурханы ажлыг туулж, үнэнийг мэдэж авч, үнэнийг хэрэгжүүлснээр үүнд хүрдэг. Хүмүүс үнэнийг хүлээн авах үед дотор нь тэмцэл үүсэж, завхарсан зан чанар нь ил гарах магадлалтай. Хүмүүс үнэнийг ашиглан завхарсан зан чанараа шийдвэрлэж чаддаг болох үед үнэн тэдний амь, биеэ авч явж, амьдрах зарчим болж чадна. Энэ нь үнэнийг хайрладаг, хүн чанартай хүмүүсийн л хүрч чадах зүйл юм. Үнэнийг хайрладаггүй, хүн чанаргүй хүмүүс ийм түвшинд хүрч чадах уу? (Үгүй.) Тийм ээ, тэд хүссэн ч чадахгүй.

Хүний зан авирыг зохицуулахын тулд Бурханы бүтээсэн эдгээр шаардлагыг харвал, Бурханы хэлсэн бүх үг, Бурханы тавьсан бүх тодорхой болзлын аль нэг нь илүүц үү? (Үгүй.) Тэдгээр нь утга учиртай юу? Үнэ цэнтэй юу? (Тийм.) Хүмүүс тэдгээрийг дагаж мөрдөх ёстой юу? (Тийм.) Тийм ээ, хүмүүс дагаж мөрдөх ёстой. Тэдгээрийг дагаж мөрдөхийн сацуу хүмүүс уламжлалт соёлын зааж сургасан боловсрол сайтай, мэдрэмжтэй байх, эелдэг зөөлөн, хүмүүжилтэй байх гэх мэт үгийг орхих ёстой. Тэд хүний зан авирыг зохицуулахын тулд Бурханы тавьсан шаардлага бүрийг мөрдөж, Бурханы үгийг чандлан дагаж биеэ авч явах ёстой. Тэд Бурханы тавьсан бүх шаардлагыг чанд дагаснаар хэвийн хүн чанарыг амьдран харуулах ёстой бөгөөд мэдээж хүмүүс, зүйлсийг үнэлж, биеэ авч явж, үйлдэхдээ эдгээр шаардлагыг чанд мөрдөх ёстой. Хэдийгээр эдгээр шаардлага нь үнэний стандартад нийцдэггүй ч бүгд Бурханы үг бөгөөд Бурханы үг учраас хүмүүст эерэг, идэвхтэй чиглүүлэх нөлөө үзүүлж чадна. Би үнэний эрэл хайгуулыг хэрхэн тодорхойлсон бэ? Тэр чигтээ Бурханы үгийн дагуу, үнэнийг шалгуураа болгон хүмүүс, зүйлсийг харж, биеэ авч явж, үйлдэх. Бурханы үг асар өргөн хүрээг хамардаг. Заримдаа Бурханы үгийн нэг өгүүлбэр үнэнийг төлөөлдөг. Заримдаа хэд хэдэн өгүүлбэр юм уу нэг хэсэг үнэнийг гарган тавьдаг. Заримдаа үнэнийг илэрхийлэхийн тулд бүхэл бүтэн бүлэг хэрэгтэй байдаг. Үнэн энгийн санагддаг боловч бодит байдал дээр огтхон ч энгийн биш. Үнэнийг илүү өргөн хүрээнд дүрсэлбэл Бурхан бол үнэн. Бурханы бүх үг үнэн, Бурханы үг асар их бөгөөд олон агуулгыг хамардаг, бүгд үнэний илэрхийлэл юм. Жишээ нь, Бурханы тогтоосон хууль, тушаал, түүнчлэн энэ шинэ эрин үед Бурханы тавьсан зан авирын шаардлагууд нь бүгд Бурханы үг мөн. Хэдийгээр эдгээр үгийн зарим нь үнэний түвшинд хүрдэггүй, үнэн байх шаардлагыг хангадаггүй ч эерэг зүйл юм. Тэдгээр нь зөвхөн хүний зан авирыг хязгаарладаг үг хэдий ч хүмүүс тэдгээрийг баримталсан хэвээр байх ёстой. Хүмүүс ядаж л ийм зан авиртай байх ёстой бөгөөд эдгээр стандартад хүрэхгүй байж болохгүй. Тиймээс хүмүүс, зүйлсийн талаарх хүний үзэл бодол, биеэ авч явах байдал болон үйлдэл Бурханы эдгээр үгэнд үндэслэх ёстой. Эдгээр нь Бурханы үг учраас хүмүүс дагаж мөрдөх ёстой; тэдгээр нь Бурханы үг учраас хүн бүр Бурханы үгийн дагуу хүмүүс, зүйлсийг харж, биеэ авч явж, үйлдэх ёстой. Энэ зөв биз дээ? (Тийм.) Би өмнө нь иймэрхүү зүйл хэлсэн: Бурхан үгэндээ хүрдэг бөгөөд Бурханы үг биелэх болно, мөн биелсэн зүйл нь үүрд үргэлжилнэ, өөрөөр хэлбэл, Бурханы үг хэзээ ч үгүй болохгүй. Яагаад үгүй болдоггүй вэ? Учир нь Бурхан хэчнээн олон үг хэллээ ч гэсэн, хэзээ ч хэллээ гэсэн, бүгд үнэн бөгөөд хэзээ ч алга болохгүй. Дэлхий ертөнц шинэ эрин үед орох үед ч гэсэн Бурханы үг өөрчлөгдөхгүй, үгүй болохгүй. Би яагаад Бурханы үг үгүй болохгүй гэж хэлдэг вэ? Учир нь Бурханы үг бол үнэн, юу ч боллоо гэсэн үнэн хэзээ ч өөрчлөгдөхгүй. Тиймээс Бурханы дэвшүүлсэн, хэлсэн бүх хууль, тушаал, хүний зан авирын талаар Түүний тавьсан бүх тодорхой шаардлага хэзээ ч үгүй болохгүй. Бурханы үгэн дэх шаардлага болгон нь бүтээгдсэн хүн төрөлхтөнд ашиг тустай, бүгд хүний зан авирыг зохицуулдаг бөгөөд хэвийн хүн чанарыг амьдран харуулах болон хүмүүс яаж биеэ авч явах тухайд босгон байгуулдаг, үнэ цэнтэй байдаг. Энэ бүх үг хүмүүсийг өөрчилж, жинхэнэ хүний төрхийг амьдран харуулахад хүргэж чадна. Эсрэгээрээ хэрвээ хүмүүс Бурханы эдгээр үгийг үгүйсгэж, хүн төрөлхтөнд тавьсан Бурханы шаардлагыг үгүйсгэж, оронд нь хүний дэвшүүлсэн сайн зан авирын үгийг даган мөрддөг бол асар их аюулд орно. Тэд хүн чанар, эрүүл ухаангүй байх төдийгүй, улам ов мэхтэй, хуурамч болж, заль гаргахдаа улам чадварлаг болж, амьдран харуулдаг хүн чанар нь улам их заль мэхийг агуулна. Тэд бусад хүнийг зальдаад зогсохгүй, Бурханыг ч мэхлэхээр оролдоно.