Бид үл итгэгчид хэмээх нэг дэх төрлийн хүмүүсийн амьдрал, үхлийн мөчлөгийн талаар сая хэлэлцлээ. Одоо, хоёр дахь төрөл болох итгэл бишрэлтэй янз бүрийн хүмүүсийн талаар ярилцацгаая. “Итгэл бишрэлтэй янз бүрийн хүмүүсийн амьдрал, үхлийн мөчлөг” нь бас нэг маш чухал сэдэв бөгөөд та нар үүний талаар зарим нэг ойлголттой болох нь нэн чухал юм. Эхлээд, “итгэл бишрэлтэй хүмүүс” гэдгийн “итгэл бишрэл” гэдэг нь ямар итгэл бишрэлийг хэлж байгааг бүгдээрээ ярилцъя: Иудейн шашин, Христийн шашин, Католик шашин, Лалын шашин, Буддын шашин гэсэн таван томоохон шашин байдаг. Үл итгэгчдээс гадна энэ таван шашинд итгэдэг хүмүүс дэлхийн хүн амын томоохон хэсгийг эзэлдэг. Энэ таван шашин дундаас өөрсдийн итгэлийг ажил мэргэжлээ болгосон хүмүүс цөөн хэдий ч эдгээр шашин олон дагагчидтай. Тэдгээр нь нас барахдаа өөр газар луу явна. Хэнээс “өөр” гэж? Үл итгэгчид буюу бидний дөнгөж сая ярьж байсан итгэл бишрэлгүй хүмүүсээс. Энэ таван шашны итгэгчид нас барсныхаа дараа өөр тийшээ, үл итгэгчдийнхээс өөр газар луу явдаг. Гэхдээ үйл явц нь адилхан; үхэхээсээ өмнө хийсэн бүхэнд нь үндэслэн сүнсний ертөнц адилхан л тэднийг шүүх болно, дараа нь тэднийг зохих ёсоор боловсруулна. Гэхдээ энэ хүмүүсийг боловсруулахын тулд яагаад өөр байршил руу явуулдаг юм бэ? Үүнд нэг чухал шалтгаан бий. Тэр нь юу вэ? Би жишээгээр үүнийг та нарт тайлбарлая. Гэхдээ Намайг тайлбарлахаас өмнө та нар дотроо: “Магадгүй тэдний Бурханд итгэх итгэл нь бага учраас тэр байх! Тэд огт итгэдэггүй хүмүүс биш” хэмээн бодож байгаа байх. Гэвч энэ бол шалтгаан нь биш. Тэднийг бусдаас тусад нь байлгадагт тун чухал шалтгаан бий.

Жишээ нь, Буддын шашныг аваад үзье. Би та нарт нэг баримт хэлье. Буддын шашинтан бол юуны өмнө, Буддын шашинд орсон хүн, өөрийнх нь итгэл юу болохыг мэддэг хүн юм. Буддын шашинтан үсээ авч, лам эсвэл гэлэнмаа болдог нь өөрийгөө шашны бус ертөнцөөс тусгаарлаж, хүний ертөнцийн дуу шуугианыг ардаа орхисон гэсэн үг юм. Тэд өдөр бүр ном хурж, бурхдын нэрсийг уянгалуулан уншиж, зөвхөн ногоон хоол идэж, даяанч амьдралаар амьдарч, зулын зэврүүн, бүдэг гэрэлд л өдөр хоногоо өнгөрөөдөг. Тэд бүх насаа ингэж өнгөрөөдөг. Буддын шашинтны бие махбодынх нь амь дуусах үед амьдралдаа дүгнэлт хийх боловч үхсэнийхээ дараа хаашаа явах, хэнтэй уулзах, ямар үр дүнд хүрэхээ зүрх сэтгэлдээ мэдэхгүй: Зүрх сэтгэлийнх нь гүнд ийм зүйлсийн талаар тодорхой төсөөлөл байхгүй. Бүхий л амьдралынхаа туршид нэг төрлийн итгэл бишрэлийг сохроор тээхээс өөр зүйл хийхгүй байсны эцэст харалган хүсэл, туйлын зорилготойгоо хүний ертөнцөөс явдаг. Амьдын ертөнцийг орхиход Буддын шашинтны бие махбодын амь ингэж төгсдөг; үүний дараа сүнсний ертөнцөд анх байсан байрандаа буцдаг. Энэ хүн газар дээр эргэн ирэхээр дахин төрлийг олж, өөрийгөө үргэлжлүүлэн боловсруулах эсэх нь нас барахынх нь өмнөх зан авир, хэрэгжүүлэлтээс нь хамаардаг. Хэрвээ амьдарч байх хугацаандаа ямар ч буруу зүйл хийгээгүй бол дахин төрлийг хурдан олж, газар луу дахин илгээгдэж, дахин нэгэнтээ лам, эсвэл хандмаа болно. Өөрөөр хэлбэл, эхний удаад өөрийгөө хэрхэн боловсруулж байсны дагуу бие махбодын амьдралын явцад өөрийгөө боловсруулсны дараа бие махбодын амьдрал нь дуусахад сүнсний ертөнц рүү эргэн ирээд шалгуулдаг. Үүний дараа, хэрвээ ямар ч асуудал байхгүй бол, хүний ертөнцөд дахин нэг удаа эргэн ирж, дахин нэг удаа Буддын шашинд орж, ийнхүү хэрэгжүүлэлтээ үргэлжлүүлдэг. Гурваас долоон удаа дахин төрлийг олсны дараа тэр, бие махбодын амь дуусах бүрд очдог сүнсний ертөнц рүү дахин нэг удаа буцна. Хэрвээ хүний ертөнц дэх янз бүрийн чадвар, зан авир нь сүнсний ертөнцийн тэнгэрлэг тушаалтай нийцэж байвал тэр мөчөөс эхлэн тэд тэндээ үлдэнэ; тэд цаашид дахин хүний төрлийг олж төрөхгүй, бас газар дээрх муу үйлийнхээ төлөө шийтгүүлэх ямар ч эрсдэл үгүй болно. Тэд энэ үйл явцыг дахин хэзээ ч туулахгүй. Харин ч нөхцөл байдлаасаа хамаарч сүнсний ертөнцөд албан тушаал олж авна. Энэ бол Буддын шашинтнуудын “гэгээрэлд хүрэх” гэж хэлдэг зүйл юм. Гэгээрэлд хүрэх гэдэг нь үндсэндээ сүнсний ертөнцөд албан тушаалтан болох зам мөрд хүрч, цаашид дахин төрлийг олохоо болих, шийтгүүлэх эрсдэлгүй болох гэсэн үг юм. Түүнчлэн, дахин төрлийг олсны дараа хүн байхын зовлон шаналлыг цаашид амсахгүй гэсэн үг билээ. Тэгвэл амьтны төрлийг олох боломж бас бий юу? (Үгүй.) Тэд сүнсний ертөнцөд үүрэг хүлээхээр үлдэж, дахин төрлийг олохоо болино гэсэн үг юм. Энэ бол Буддын шашинд байдаг гэгээрлийн зам мөрд хүрэх тухай нэг жишээ юм. Зам мөрд хүрээгүй хүмүүсийн тухайд гэвэл, сүнсний ертөнц рүү эргэн ирэхэд нь тэднийг холбогдох албан тушаалтан шалгаж, магадлаад амьд байхдаа Буддын шашинд зааснаар хичээнгүйлэн өөрийгөө боловсруулаагүй, мэрийн ном хурж, бурхдын нэрийг уянгалуулан уншаагүй, харин ч олон ёрын муу үйл үйлдэж, ихээхэн хорон муу авир гаргасныг нь олж мэддэг. Тэгээд сүнсний ертөнцөд тэдний муу үйлийг шүүгээд, дараа нь заавал шийтгэдэг. Хэн ч үүнээс ангид бус. Тийм болохоор ийм хүн хэзээ зам мөрд хүрч чадах вэ? Тэд амьдралдаа ямар ч ёрын мууг хийгээгүй үед, сүнсний ертөнцөд эргэж ирснийх нь дараа үхэхээсээ өмнө ямар ч буруу зүйл хийгээгүй гэдэг нь харагдах үед. Тэд тэгээд үргэлжлүүлэн дахин төрлийг олж үргэлжлүүлэн ном хурж, бурхдын нэрийг уянгалуулан уншиж, зулын хүйтэн, бүдэг гэрэлд өдөр хоногоо өнгөрүүлж, аливаа амьд зүйлийг хөнөөх, мах идэхийг тэвчдэг. Тэд хүний ертөнцийн хэрэг явдалд оролцолгүй, төвөг бэрхшээлийг ардаа хол орхиж, бусадтай маргалдаж мэтгэлцдэггүй. Энэ үйл явцын үеэр хэрвээ тэд ёрын мууг үйлдээгүй бол, сүнсний ертөнц рүү буцаж ирээд, бүх үйлдэл, зан авираа шалгуулсныхаа дараа гурваас долоон удаа үргэлжилдэг мөчлөгөөр хүний ертөнц рүү дахин нэг удаа илгээгддэг. Хэрвээ энэ хугацаанд ямар ч буруу зүйл хийгээгүй бол гэгээрэлд хүрэхэд нь нөлөөлж, саад болохгүй. Энэ бол итгэл бишрэлтэй бүх хүний амьдрал, үхлийн мөчлөгийн онцлог юм: Тэд “зам мөрд хүрч”, сүнсний ертөнцөд албан тушаалтай болж чаддаг; тэднийг үл итгэгчдээс ялгадаг зүйл нь энэ юм. Юуны өмнө, сүнсний ертөнцөд албан тушаал олж авч чаддаг хүмүүс газар дээр амьд байхдаа биеэ хэрхэн авч явдаг вэ? Тэд ямар ч ёрын мууг огт үйлдэхгүй байх ёстой: Тэд хүн алж, галдан шатааж, хүчиндэж, дээрэм хийх ёсгүй; хэрвээ тэд залилан, мэхэлж, хулгай, дээрэм үйлдвэл зам мөрд хүрч чадахгүй. Өөрөөр хэлбэл, хэрвээ тэд муу үйлтэй ямар нэгэн байдлаар холбогдох буюу хамсаатан болбол сүнсний ертөнцийн оноодог шийтгэлээс зайлж чадахгүй. Сүнсний ертөнц нь гэгээрсэн Буддын шашинтнуудад тохирох зохицуулалтыг хийдэг: Тэд Буддын шашин болон Тэнгэр Эцэгт итгэдэг хүмүүсийг удирдахаар томилогдож магадгүй, тэдэнд хамаарах газар нутаг хуваарилж өгч магадгүй. Тэд бас зөвхөн үл итгэгчдийг л хариуцдаг, маш бага үүрэгтэй албан тушаалтай болж ч болох юм. Ийм хуваарилалт сүнснийх нь янз бүрийн уг чанараас хамаардаг. Энэ бол Буддын шашны жишээ юм.

Бидний ярилцсан таван шашнаас Христийн шашин хавьгүй онцгой. Христийн шашин юугаараа онцгой вэ? Тэд бол жинхэнэ Бурханд итгэдэг хүмүүс юм. Жинхэнэ Бурханд итгэдэг хүмүүсийг энд яахан жагсааж болох юм бэ? Христийн шашин нь итгэл бишрэлийн нэг төрөл гэж хэлбэл, ямар ч маргаангүйгээр итгэл бишрэлтэй л холбоотой; ердөө л нэг төрлийн зан үйл, нэг төрлийн шашин бөгөөд Бурханыг жинхэнээсээ дагадаг хүмүүсийн итгэл бишрэлээс огт өөр зүйл байх байсан. Би, Христийн шашныг таван том шашны дунд жагсаасны шалтгаан нь Христийн шашин нь Иудейн шашин, Буддын шашин, Лалын шашинтай адил түвшинд очих хүртлээ доройтсон. Энд байгаа ихэнх хүн Бурхан байдаг, Тэр бүх зүйлийг захирдаг гэдэгт итгэдэггүй; Түүний оршин тогтнолд бүр ч итгэдэггүй. Үүний оронд тэд шашны номлолын талаар ярилцахдаа, Судар ашигладаг төдий бөгөөд шашны номлол ашиглан сайхан сэтгэлтэй байж, зовлонг тэвчиж, сайн үйл хий гэж хүмүүст сургадаг. Христийн шашин ийм л шашин болсон: Зөвхөн шашны номлолын онолд анхаарч, хүнийг удирдаж, аврах Бурханы ажилтай огтхон ч холбоогүй болсон. Бурханыг дагадаг боловч үнэндээ Бурханд хүлээн зөвшөөрөгдөөгүй хүмүүсийн шашин болсон юм. Гэвч ийм хүмүүст хандах Өөрийн гэсэн зарчим Бурханд бас бий. Тэр тэдэнтэй үл итгэгчидтэй харьцдаг шиг хүссэнээрээ, хааш яаш зохицуулж, харьцдаггүй. Тэр Буддын шашинтнуудад ханддаг шигээ л тэдэнд ханддаг: Хэрвээ Христэд итгэгч амьд байхдаа өөрөө сахилга баттай байж, Арван Тушаалыг чанд сахиж, хууль болон тушаалуудын дагуу зан авиртаа шаардлага тавьж, насан туршдаа тэрийгээ баримталж чадвал тэд мөн адил хугацааг амьдрал, үхлийн мөчлөг туулахад зарцуулж байж л “өргөгдөх” гэгчид үнэхээр хүрч чадна. Ийнхүү өргөгдсөний дараа сүнсний ертөнцөд үлдэж, нэг албан тушаалд очиж, ажилтнуудын нэг болдог. Үүний нэгэн адил, хэрвээ тэд газар дээр ёрын мууг үйлдвэл, хэрвээ тэд дэндүү нүгэлтэй агаад хэтэрхий их нүгэл үйлдвэл, тэд хүнд хөнгөн янз бүрийн хэмжээгээр шийтгүүлж, сахилгажуулагдах нь зайлшгүй. Буддын шашинд зам мөрд хүрэх гэдэг нь Диваажингийн ариун газарт очих гэсэн үг байдаг бол Христийн шашинд үүнийг юу гэж нэрлэдэг вэ? Үүнийг “тэнгэрт орох”, “өргөгдөх” гэж нэрлэдэг. Үнэхээр өргөгдсөн хүмүүс мөн л амьдрал, үхлийн мөчлөгийг гурваас долоон удаа туулсныхаа дараа нас барахаараа нойрсож буй мэт сүнсний ертөнцөд ирдэг. Хэрвээ тэд стандартад нийцэж байвал албан тушаал олж аван үлдэж болно, газар дээрх хүмүүсээс ялгаатай нь тэд энгийн байдлаар, тогтсон журмын дагуу дахин төрлийг олохгүй.

Энэ бүх шашин дундаас тэдний ярьдаг, хүрэхийг эрмэлздэг төгсгөл нь Буддын шашны зам мөрд хүрэхтэй адил; ердөө л энэхүү “зам мөрд” өөр өөр аргаар хүрдэг. Тэд бүгд нэгэн адил. Зан авиртаа шашны сургаалыг чанд дагаж мөрддөг, эдгээр шашны энэ хэсэг дагагчдыг Бурхан тохиромжтой хүрэх газар, очих газраар хангаж, тэднийг зохих ёсоор зохицуулдаг. Энэ бүгд нь үндэслэлтэй боловч хүмүүсийн төсөөлдөг шиг биш. Одоо Христийн шашны хүмүүст юу тохиолддогийг сонсоод та нарт ямар санагдаж байна вэ? Тэдний золгүй нөхцөл байдал шударга бус санагдаж байна уу? Тэднийг өрөвдөж байна уу? (Бага зэрэг.) Үүнийг яах ч аргагүй; тэд өөрсдөө л үүнд буруутай. Би яагаад ингэж хэлж байна вэ? Бурханы ажил бол жинхэнэ; Тэр бол амьд, бодитой, Түүний ажил бүх хүн төрөлхтөн, хувь хүн бүрд чиглэж байдаг. Тэгвэл яагаад тэд үүнийг хүлээн зөвшөөрдөггүй юм бэ? Яагаад тэд Бурханыг улайран эсэргүүцэж, хавчдаг вэ? Тэд ядаж л ийм төгсгөлтэй байгаагаа азтайд тооцох хэрэгтэй, тиймээс яагаад та нар тэдний төлөө харамсана вэ? Тэднийг ийм маягаар зохицуулах нь маш их хүлээцтэй байдлыг харуулдаг. Бурханыг ямар их эсэргүүцдэгийг нь бодож үзвэл тэднийг устгах ёстой хэдий ч Бурхан тэгдэггүй; харин Тэр Христийн шашныг бусад ердийн шашнуудтай л адил зохицуулдаг. Тиймээс бусад шашны тухай нарийвчлан ярих хэрэг байна уу? Энэ бүх шашны үзэл санаа нь, хүмүүсийг илүү их зовлон зүдүүр амсаж, мууг үйлдэхгүй, сайн үйл хийж, бусдыг харааж зүхэхгүй, бусдыг шүүмжлэхгүй, хэрүүл маргаанаас зайлсхийж, сайн хүмүүс болохын төлөө юм—ихэнх шашны сургаал иймэрхүү байдаг. Тиймээс, итгэл бишрэлтэй энэ хүмүүс, янз бүрийн шашин, урсгалын энэхүү дагагчид, шашныхаа сургаалыг чанд баримталж чадвал газар дээр байх хугацаандаа том алдаа гаргаж, нүгэл үйлдэхгүй; гурваас долоон удаа дараа төрлийг олсныхоо дараа шашны сургаалыг чанд баримталж чаддаг энэ хүмүүс ерөнхийдөө сүнсний ертөнцөд албан тушаалтай болж үлдэнэ. Ийм хүн олон байдаг уу? (Үгүй, олон биш.) Та нар хариултаа юунд үндэслэж байна вэ? Сайныг хийж, шашны дүрэм журам, хууль баримтлах амаргүй. Буддын шашин хүмүүст мах идэхийг зөвшөөрдөггүй—чи тэгж чадах байсан уу? Хэрвээ саарал өмсгөл өмсөж, Буддын шашны хийдэд бүхэл өдөржингөө ном хурж, бурхдын нэрийг уянгалуулан унших хэрэгтэй болбол чи тэгж чадах байсан уу? Энэ тийм ч амархан байхгүй байсан. Христийн шашинд Арван Тушаал, бусад тушаал, хууль байдаг; тэдгээрийг мөрдөхөд хялбар уу? Хялбар биш, тийм биз дээ? Жишээлбэл, бусдыг харааж зүхэхгүй байхыг аваад үзье: Хүмүүс зүгээр л энэ дүрэм журмыг баримтлах чадваргүй байдаг. Тэд биеэ барьж чадалгүй харааж зүхдэг, хараасныхаа дараа үгээ буцааж болохгүй болохоор юу хийдэг вэ? Шөнөдөө тэд нүглээ улайдаг. Заримдаа бусдыг харааж зүхсэнийхээ дараа ч зүрх сэтгэлд нь үзэн ядалт байсаар байдаг бөгөөд бүр цаашлаад тэр хүмүүст улам их хор хүргэх цагаа хүртэл төлөвлөдөг. Товчоор хэлбэл, энэхүү үхмэл хоосон сургаал дунд амьдардаг хүмүүсийн хувьд нүгэл хийхгүй, мууг үйлдэхгүй байх нь амар биш. Тиймээс шашин бүрд маш цөөн тооны хүмүүс л үнэндээ зам мөрд хүрч чаддаг. Эдгээр шашныг маш олон хүн дагадаг учраас нэлээд олон хүн сүнсний ертөнцөд үүрэг хүлээхээр үлдэж чадна гэж чи боддог уу? Тийм ч олон байдаггүй; үнэндээ цөөн тооны хүн л үүнд хүрч чаддаг. Итгэл бишрэлтэй хүмүүсийн амьдрал, үхлийн мөчлөг, ерөнхийдөө ийм л байдаг. Тэд зам мөрд хүрч чаддагаараа ялгардаг, тэдний үл итгэгчдээс ялгарах зүйл нь энэ билээ.

Үг. II Боть: Бурханыг мэдэх тухай. Цор ганц Бурхан Өөрөө X